Interim-managementbureau Resources Global Professionals (RGP) beweert dat vier op de tien faillissementen wordt veroorzaakt door problemen rond bedrijfsopvolging. Het bureau bekeek daarvoor 95 dossiers van bedrijven waar het moest ingrijpen. “Het gaat dikwijls om ondernemers die al twintig tot dertig jaar leiding geven aan hun bedrijf”, stelt directeur Wouter van Tienhoven van RGP. “Ze hebben iets moois neergezet, maar tonen tekenen van vermoeidheid.” Volgens Van Tienhoven stellen die ondernemers opvolging te lang uit en gaan risicomijdend gedrag vertonen. Er wordt onvoldoende jonger talent aangetrokken, ze zijn te voorzichtig met het investeren in nieuwe markten en durven niet naar het buitenland te gaan.
Albert Jan Thomassen, onder meer docent Bedrijfsoverdracht aan TIAS Business School Thomassen, vindt de situatie “niet zo erg als geschetst”. Hij wijst op cijfers van onderzoeksinstituut EIM en de Europese Commissie. Die hebben berekend dat ‘slechts’ 10 procent van de bedrijven stopt door problemen met de opvolging. Dat komt in Nederland neer op circa 175 faillissementen per jaar. Nyenrode-hoogleraar Roberto Flören noemt een wegvallende marktvraag nog altijd de belangrijkste reden voor een faillissement.
Een slecht geregelde overdracht zorgt wel voor onnodige verliezen en het verdwijnen van werkgelegenheid. In Nederland zijn momenteel 35.000 bedrijven bezig met overdracht, terwijl er jaarlijks zo’n 11.000 ondernemingen succesvol wordt overgedragen. Dat wijst er op dat een onbekend aantal bedrijven inderdaad stopt. Maar het kan ook betekenen dat een flink percentage lang over de overdracht doet, van een overdracht afziet of binnen enkele jaren opgaat in een ander bedrijf.
Minstens zo cruciaal bij een overdracht is de keus van de opvolger, merkt Thomassen op. Bedrijven zijn te vaak gefocust op iemand met vakkennis en onderschatten hoe belangrijk kennis van de bedrijfscultuur is. Berucht voorbeeld is de mislukte troonswisseling bij Vendex, eind jaren tachtig. Vendex-icoon Anton Dreesmann haalde outsider Arie van der Zwan. Maar die moest weer vertrekken toen hij de V&D-warenhuizen ging saneren en niet besefte hoe gevoelig dit bij Vendex lag. (LH)
Een succesvolle overdracht
- Begin tijdig met de oriëntatie, zeker vijf tot zeven jaar van te voren. Zoek een streefdatum en kijk naar financiële gevolgen. Besef ook hoeveel emoties bij een overdracht horen.
- Neem een adviseur in de hand, die heeft een gezonde emotionele afstand.
- Stel een goede verkoopprijs vast. Kijk naar toekomstige vrije kasstromen, het eigen vermogen en haalbare toekomstige nettowinst. Vergeet de reserves en strategische waarde niet.
- Er is meer aanbod dan vraag. Maak dus een wervend informatiepakket voor potentiële kopers.
- Reserveer een tot drie jaar voor het zoeken van een koper en het onderhandelen. Stel een profiel op van uw ideale koper. Hoe belangrijk is de werkgelegenheid in uw bedrijf? Past hij of zij in de bedrijfscultuur? Leg gemaakte afspraken vast in een intentieverklaring.
- Regel de verkoop en afronding een jaar voor de feitelijke overdracht.
- Denk tijdig na wat u na de overdracht gaat doen: nieuw bedrijf, rentenieren, adviezen geven aan het oude bedrijf of aan jonge ondernemers.
