We zien veel deals in onze praktijk en waar mogelijk bezoeken we nationale en internationale congressen waar veel investeerders komen. Als je dag in dag uit met investeerders omgaat merk je dat ook investeren aan mode en trends onderhevig is. De verschillende soorten investeerders kennen hun eigen gebruiken en gewoonten. Venture Capitalists zijn weer heel anders dan informals. Maar gek genoeg lijken informals uit Nederland weer heel veel op die in Oost Europa, Scandinavië, UK of USA. Doordat de investeerders steeds meer contact met elkaar hebben leren ze van elkaar.
Volgens mij zijn er een aantal trends te onderscheiden in de markt van startkapitaal. Niet alle trends hebben een duidelijke betekenis. Over sommige trends heb ik wel een mening, maar die is niet altijd relevant. Portefeuille beheer: Toonaangevende investeerders doen wel 20 participaties of meer gedurende een periode van 3 tot 4 jaar. Uit 80% van de investeringen weten de investeerders een rendement te persen.Netwerken: We zien dat goede investeerders elkaar beginnen op te zoeken. Tot nu toe was onze ervaring dat ze nogal gereserveerd waren ten opzichte van elkaar. Dat wordt steeds minder. Ze zoeken elkaar op om van elkaar te leren en treden ook meer naar buiten om hun kennis over te dragen op ondernemers en nieuwe investeerders. Ook in internationaal verband ontstaat er toenadering tussen investeerders.Cash is King: Investeerders zijn alleen geïnteresseerd in cashflow. Balansen zijn belangrijk bij stortingen, maar de rest van de tijd is het cashflow. Investeerders verwachten van ondernemers dat ze op elk moment weten wat de cashpositie is en hoe deze zich ontwikkelt op korte en middellange termijn.Gefaseerde betalingen: Het afgesproken bedrag wordt vaak in tranches overgemaakt. Aan tranches kunnen mijlpalen verbonden zijn, dit is lang niet altijd het geval. Meestal betreft het gewoon periodieke betalingen.Minder aandelen meer achtergestelde leningen: Investeerders hebben een voorkeur voor aandelen tegen nominale waarde. De rest van de bedragen wordt verstrekt in de vorm van achtergestelde leningen.Geen verwatering bij additionele financiering: Op voorhand wordt het verwachte investeringbedrag afgesproken en het aandelenpercentage bepaalt. De investeerder krijgt de aandelen direct in bezit. Is er meer geld nodig dan worden er extra leningen verstrekt zonder dat dit invloed heeft op de aandelenverhouding. Als er geld overblijft, worden de leningen afgelost, ook weer zonder dat dit invloed heeft op de aandelenverhouding. Dat scheelt veel ritjes naar de notaris.Geen bestuursverantwoordelijkheid voor investeerders: Investeerders zijn in de allereerste fase van de onderneming nauw bij de onderneming betrokken. Ze zorgen voor een goede relatie met de ondernemer. Het is echter de ondernemer die de beslissingen neemt. Snel na de opstart neemt de investeerder meer afstand, blijft coachen, maar onthoud zich van “aansturen”. Het is goed voor de onderneming en scheelt persoonlijke aansprakelijkheid bij deconfiture.Zakelijker omgang: De relatie tussen investeerder(s) en ondernemer(s) blijft persoonlijk, maar de eisen die partijen aan elkaar stellen worden steeds zakelijker. Afspraken worden op papier gezet en er worden harde targets overeengekomen en nageleefd. Veranderende rol investeerder gedurende de loop van de investering: Gedurende de loop van de investering verandert de rol van de investeerder. In de startfase is het alle hens aan dek en steekt ook de investeerder zijn/haar handen uit de mouwen als dat moet. In de concurrentie fase moet de ondernemer/onderneming varen op eigen stoom en heeft de investeerder een coachende en controlerende functie. Pas als de ondernemer zijn/haar afspraken niet nakomt laat de investeerder zijn invloed gelden. Niet om de ondernemer nog meer problemen te bezorgen dan die al heeft, maar om de ondernemer tot het uiterste te bewegen om een ongunstige ontwikkeling om te buigen in een gunstige. Overigens kan de ondernemer wel weer rekenen op steun bij die ombuigoperatie, maar niet op geduld of genoegen met excuses.Conflicterende belangen bij zelfstandigheid: Als de onderneming zich voorspoedig ontwikkelt en in feite op eigen benen kan staan, zal de ondernemer meer geld willen om door te groeien, terwijl de investeerder wil cashen. Vaak voeren investeerders dan de druk op om achtergestelde leningen terug te betalen, dividend uit te keren en de onderneming te verkopen of de investeerder uit te kopen.
Conclusie:Het klink vreemd: investeerders die ondernemers het vuur aan de schenen leggen om geld voor ze te verdienen. Maar het is een natuurlijke ontwikkeling. Het lijkt op de strenge en rechtvaardige ouder die de kinderen klaarstoomt om op eigen benen te staan en zich te handhaven in een harde wereld. Of het gedrag van de investeerders acceptabel is, hangt helemaal af van de timing en de dosering van druk die wordt uitgeoefend. Het grensgebied tussen een strenge, rechtvaardige opvoeding en kindermishandeling is smal.
Persoonlijke visie:Het is niet eenvoudig een wereldbestormend bedrijf van de grond te krijgen en tot een succes te maken. Als individuele ondernemer is zo’n krachttoer nauwelijks op te brengen. De combinatie van druk en ondersteuning die de investeerder biedt, verkort de leercurve van de ondernemer/onderneming aanzienlijk. Leergeld dat bijdraagt aan een beter rendement. De ondernemers die ervaring hebben met de hiervoor beschreven investeerders zijn overigens uitermate tevreden. Ze weten precies waar ze aan toe zijn en voelen zich gemotiveerd om een topprestatie te leveren. Voor iedere euro die de investeerder aan de participatie overhoudt, houden de ondernemers er minstens 2 over. Ze bereiken doelen die ze anders nooit bereikt zouden hebben. Het is wel pezen. Van het begin tot het eind.
Nils de Witte (Nebib)
