In 2006 nam Bart Jansen, samen met zijn compagnon, een horecabedrijf over. Menig MKB’er zou met jaloezie kijken naar de prestaties van de onderneming van Jansen en zijn businesspartner. In slechts anderhalf jaar tijd wisten zij de jaaromzet met meer dan 700.000 euro te vergroten. De ondernemers hadden iedere dag een volle tent en alles leek goed te gaan.
Maar voor Jansen werd de werkdruk -zeven dagen per week, twintig uur per dag- hem teveel. “Ik ben heel perfectionistisch en kon zaken niet loslaten. Op een gegeven moment heb je steeds voor 150 procent werk liggen, terwijl je toch echt niet meer dan 100 procent kunt doen. Het was alleen maar werken, werken, werken. ‘s Nachts lag ik er nog wakker van.”
Spiraal
Jansen kwam naar eigen zeggen in een neerwaartse spiraal terecht. “We overwogen nog een derde persoon aan te trekken om de tent te runnen, maar ik verzoop helemaal in de details. Voor mij moest alles koste wat kost helemaal goed zijn, binnen afzienbare tijd. En ik was ervan overtuigd dat ik de enige was die dingen goed kon doen, dus ik wilde maar weinig uitbesteden.” Jansen raakte al snel overspannen, er kwam weinig meer uit zijn handen. En zodoende bleef er steeds meer en meer werk liggen.
In ‘een vlaag van verstandsverbijstering’ besloot hij zich terug te trekken uit de onderneming. “Ik wilde er zo snel mogelijk vanaf, en ik wilde het bedrijf goed achterlaten.” Dat betekende dat hij slechts een kwart meenam van de bedrijfsbankrekening, in plaats van de helft van het verdiende vermogen. “Dat geld hadden we gereserveerd voor het bedrijf. Achteraf kan ik me wel voor mijn kop slaan over die keuze.”
Opgelucht voelde hij zich in eerste instantie wel na de verkoop. “Het leek de beste beslissing op dat moment, maar daarna, thuis op de bank, begon ik me al snel heel klein te voelen. Als ondernemer stond ik midden in het leven en nu zat ik daar maar.” Van de bank afkomen was echter geen optie. “Ik dacht nog ‘ik ga desnoods de straten wel vegen’, maar zelfs daar was mijn hoofd al te vol voor. Ik had nooit verwacht dat zoiets mogelijk was. Ik heb maanden thuis gezeten.”
Therapie
Therapie moest de geplaagde ondernemer er weer bovenop helpen. “De kern van die therapie was dat ik mijn fantasieën met de werkelijkheid moest toetsen.” Dat ging hij doen en het leverde hem verrassende inzichten op. “Ik dacht altijd dat andere bedrijven hun zaakjes goed hadden geregeld, dat het allemaal aan mij lag dat dat bij ons niet zo was. Maar ik ken eigenlijk geen enkele onderneming waar het niet zo nu en dan een chaos is.”
Ook zijn eigen perfectionisme en pessimisme probeert hij tegenwoordig zo goed mogelijk te bedwingen. “Als je pessimistisch bent denk je ‘het wordt toch niks’. Nou dan wordt het ook niks. Gelukkig kun je jezelf relativeringsvermogen aanleren. Er zit ruimte tussen een rapportcijfer 4 en een 10. Die ruimte bestond vroeger niet voor mij.”
Loondienst
Jansen doorbrak zijn isolement toen hij zijn cv online zette en prompt een nieuwe baan kreeg aangeboden. Van ondernemer naar loonslaaf. Voor velen wellicht een kleine nachtmerrie, voor hem een Godsgeschenk. “Ik kan hier gruwelijk veel leren, ook over mijn eigen onderneming. Met een nieuwe onderneming kom ik straks beter beslagen ten ijs.”
Hij ziet veel MKB’ers dezelfde fouten maken die hij maakte. “De meeste MKB’ers, zeker die in segmenten waar de opleidingsgraad wat lager ligt, blijven maar doorbuffelen. Er wordt niet strategisch gedacht, maar altijd keihard doorgewerkt. Ik had er zelf veel baat bij gehad als ik even afstand had genomen om een strategische planning te maken en die rustig uit te voeren.Slimmer werken, in plaats van alleen maar harder.” Han Holtkamp, coach bij In Flow, beaamt dit: “Ondernemers leggen de lat vaak veel te hoog voor zichzelf. Dat kan tot problemen leiden.”
Eerlijk zijn
Jansen heeft in ieder geval geleerd van deze moeilijke periode. Maar een burnout kun je voorkomen door eerlijk te zijn over je moeilijkheden, vindt Holtkamp.
“De meeste ondernemers hebben met elkaar gemeen dat ze weinig open staan voor feedback. Die krijgen ze dan ook niet. Van hun klanten niet, en de medewerkers kijken wel uit. Maar je hebt wel iemand nodig die jou op je valkuilen kan wijzen.”
Die valkuilen zijn divers. Van de perfectionist die niets uit handen wil geven en de ondernemer die geen conflicten aandurft, tot de ogenschijnlijke flierefluiter die achter iedere kans die op zijn pad komt aanjaagt. “Daar waar je doorschiet, moet je een stapje terugnemen en kijken hoe je dat anders kunt doen. Zelf zie je dat pas als het te laat is, dus je hebt een extern iemand nodig – dat hoeft niet per sé een coach te zijn – die jouw gedrag durft te spiegelen.”
(de naam Bart Jansen is gefingeerd op verzoek van de geïnterviewde)
