Ze zijn lastig, veeleisend en onvoorspelbaar, soms een pain in the ass. Maar als iemand nieuwe markten kan aanboren zijn het creatieven. Hier het puikje van Nederland: de 25 creatieven die ook nog zakelijk wisten te scoren.
Wat is een ‘creatief’? Harde regels of criteria voor het samenstellen van deze lijst ontbreken. Creatief is: iemand die werkt in de creatieve industrie. Designers, schrijvers, architecten. Maar het wordt pas echt interessant als creatieve ideeën ook leiden tot onloochenbaar zakelijk succes. Dat bracht ons bij een andere groep mensen: zakelijke vernieuwers. Mensen die compleet nieuwe businessmodellen hebben geopend of nieuwe markten uit de grond gestampt. Nevenstaande lijst omvat mensen uit beide categorieën, the best of both worlds. Kort gezegd, dit zijn Nederlands 25 creatiefsten in business.
Viktor Korsting en Rolf Snoeren – Modeontwerpers die ironie op de catwalk introduceerden
‘Viktor & Rolf are artists and fashion is their medium’, schreef New York Times Magazine in 2002, na het zien van de ‘Blue screen’-modeshow van deze twee Hollandse fashion stars.
In 1993 richten Korsting en Snoeren, net afgestudeerd aan de modeopleiding van de Arnhemse Kunstacademie, hun modehuis Viktor & Rolf op. Het is het begin van een ware zegetocht door de internationale modewereld. In 1998 bestormen de twee – beiden van 1969 – de Parijse coutureweek met een eigen, niet in het programma opgenomen, show die wereldwijd de headlines haalt. Met hun mix van theater, provocatie, ironie en vakmanschap neemt zelfs de kunstwereld ze serieus.
In 2005 openen ze hun eerste en vooralsnog enige winkel op eigen naam – in Milaan. In datzelfde jaar lanceren ze hun parfum, Flowerbomb, een jaar later gevolgd door mannengeur Antidote. Daarnaast verbreedt het duo zijn aanbod met lingerie en zonnebrillen en ontwerpen ze onder meer voor H&M en De Bijenkorf.
Zomer 2008 neemt de Italiaan Renzo Rosso – onder andere eigenaar van jeansmerk Diesel – een meerderheidsbelang in het bedrijf van de twee. De bedoeling is dat met diens armslag het -assortiment verder verbreed wordt en er meer eigen V&R-winkels ¬komen. Vraag blijft wel: overleeft hun ironische, zelfrelativerende toon de commerciële storm?
Ruud Koornstra – Groen boegbeeld Tendris bracht Nederland aan de LED-lamp
Eindelijk een succesverhaal uit de Haagse Schilderswijk. Ruud Koornstra (45) verkocht in 2001 zijn aandeel in tv-productiemaatschappij IDTV en besloot de ¬wereld te gaan verbeteren.
Samen met zakenpartner/boezemvriend Friedwart Barfod en Philipstelg Frans Otten zette hij Tendris op, ‘initiëringsmaatschappij voor duurzame bedrijven’. Het resulteerde in de eerste energiemaatschappij – Durion – die groene stroom goedkoper ging leveren dan gewone ‘grijze’ stroom. Na de omdoping tot Oxxio werd het de vierde stroom- en gasleverancier van Nederland. Er was rumoer over de soms agressieve wijze waarmee klanten werden geworven, en zo groen bleek de stroom nu ook weer niet, maar zakelijk was het een groot succes.
Vervolgens kwam Koornstra met de Green Visa Card, een kaart waarmee houders de CO2-productie die voortkomt uit hun consumptiegedrag kunnen compenseren. Ook dat concept is niet onomstreden, maar het wordt binnenkort wél in de Verenigde Staten geïntroduceerd.
En Koornstra raasde door. Afgelopen jaar lanceerde hij met veel aplomb – door een weggeefactie bij de Postcodeloterij – de Pharox LED-lamp. Wat Philips niet deed, omdat het zijn investering in de spaarlamp nog moest terugverdienen, wisten Koornstra cs wel te presteren: een LED-lamp produceren die de gloeilamp kan vervangen. Ondertussen wordt de Pharox wereldwijd geëxporteerd en heeft Philips zich voor 10 procent ingekocht bij producent Lemnis Lighting.
En wat doet Koornstra? Die stort zich alweer op het volgende project: met Remotion werkt hij aan de elektrische auto.
Noem hem gerust Nederlands maniakaalste verduurzamer. Maar waar veel groene ondernemers blijven steken in goede bedoelingen, weet Koornstra z’n duurzame ideeën doorgaans ook nog tot commercieel succes te maken.
Li Edelkoort – Toverde Eindhoven om tot ¬designhoofdstad van het land
Geel is het nieuwe roze en grijs is de kleur van het komende decennium. Aldus Li (Lidewij) Edelkoort (59), Nederlands invloedrijkste trendwatcher. Wat het Orakel van Delphi was voor de Oude Grieken, is Edelkoort voor de hedendaagse mode- en designwereld. Haar woorden worden gewikt, gewogen, en versneden tot strategienota’s. Ze voorzag een wereld vol teddyberen, en waarachtig, kort daarna struikelde je over de pluche beesten. In 2001 was Edelkoort een beetje in de war. Ze maakte veel ruzie en haar tarotkaarten gaven een somber beeld. Prompt volgde de aanslag op de Twin Towers.
Met haar zwarte gewaden, voorliefde voor new age en dodelijk serieuze voorspellingen over teddyberen, is Edelkoort een dankbaar onderwerp voor satire. Daar heeft ze mee leren leven, vertelde ze de Volkskrant: “Ik accepteer dat maar, dat ik soms het mondiale dorpsgekje ben.”
Haar prestaties zijn minder makkelijk weg te lachen. Met haar bureau Trend Union adviseert de leading lady of forecasting bedrijven als Siemens, Philips, KPN, Coca-Cola, L’Oréal, en Nissan (ze speelde een rol bij de ontwikkeling van de Nissan Micra) en drukt ze een zwaar stempel op het modebeeld. Onder haar leiding werd de Design Academy een internationaal begrip en groeide Eindhoven uit tot designhoofdstad van Nederland. Volgens critici is de invloed van Edelkoort zo groot dat haar voorspellingen self fulfilling prophecies worden.
Reinout Oerlemans – Ex-soapie die alles wat hij aanraakt verandert in goud
Een echte creatief kun je Reinout Oerlemans (38) misschien niet noemen, maar als golden boy in de creatieve televisieindustrie en als regisseur van de succesvolste Nederlandse speelfilm ooit, kunnen we ook niet om hem heen.
Als zakelijk kanon verbaasde de voormalig soapacteur al vriend en vijand. De programmaformules die hij ontwikkelde mogen niet altijd uitblinken in originaliteit, het lef en de flair waarmee hij sinds de oprichting van zijn Eyeworks in 2001 de overwinningen aan zijn zegekar bindt, dwingen respect af. Met een jaaromzet van zo’n 400 miljoen euro is het bedrijf uitgegroeid tot speler van wereldformaat. Het recente en deels mislukte avontuur in de Verenigde Staten doet daar weinig aan af.
En toen was daar Komt een vrouw bij de dokter, Oerlemans’ regiedebuut. Een enorm succes, mede dankzij de sterrencast die hij wist te verzamelen. Of Oerlemans werkelijk een getalenteerd regisseur is, zal blijken als hij besluit de verfilming ter hand te nemen van het boek Vastgoedfraude van twee FD-redacteuren, waarvoor Eyeworks de filmrechten alvast heeft verworven.
Raymond Spanjar – De man die half Nederland aan het sociale netwerken hielp
Het is nauwelijks voor te stellen, maar 5 jaar geleden kende Nederland nauwelijks sociale netwerksites. De vrienden Raymond Spanjar (nu 33), Floris Rost van Tonningen en Koen Kam zagen een gat in de markt. Ze hadden eerder samen de beleggingssite IEX.nl opgezet en daarvoor veel geld ontvangen.
In 2004 ging Hyves de lucht in. Vanaf het prille begin groeide de site als een dolle. Eerst waren het vooral studenten die via de site berichten uitwisselden, inmiddels heeft de helft van de Nederlandse bevolking er een profiel. Zelfs de leden van ons kabinet doen mee.
De groei is voor Spanjar en zijn organisatie nauwelijks bij te benen. Het bedrijf is inmiddels vijf keer verhuisd vanwege de uitdijende schare medewerkers.
Of die groei aanhoudt, is de vraag. In Nederland lijkt het verzadigingspunt bereikt. Bovendien is Facebook bezig aan een opmars, een site die in veel andere landen lokale netwerksites allang van de markt heeft verdrongen. Wie weet kunnen de miljoenen van Joop van de Ende, die met zijn beleggingsmaatschappij een flink aandeel heeft in Hyves, Spanjar helpen de concurrentie voor te blijven.
Adrian van Hooydonk – Geen BMW, Mini of Rolls-Royce de deur uit zonder zijn oké.
Het verhaal van Adrian van Hooydonk (45) leest als een jongensboek. De Limburger volgde in februari vorig jaar Chris Bangle op als directeur design bij BMW. Alles wat bij de Bayerische Motoren Werke wordt ontworpen, van motoren en Mini’s tot de Rolls-Royce en niet te vergeten alle BMW-automodellen, moet worden goedgekeurd door Van Hooydonk, die 450 mensen onder zich heeft.
Van Hooydonk studeerde industriële vormgeving aan de TU Delft, voltooide het prestigieuze Art Centre College of Design in het Zwitserse Vevey en werd vervolgens in 1992 door BMW als belofte onder de hoede genomen. Met name zijn tijd bij de Amerikaanse designdochter DesignworksUSA blijkt vormend. Zo was hij verantwoordelijk voor de veelbesproken ‘Bangle-Butt’ op de BMW 7-serie van 2001: de bovenop de auto liggende achterklep.
Van Hooydonk is niet de enige succesvolle Nederlander in het autodesign. Laurens van den Acker is sinds vorig jaar designpaus bij Renault, Fedde Talsma is chief designer bij Volvo en heeft daar nog enkele Nederlanders onder zich werken. Ook bij Audi en Mercedes Benz zitten Nederlanders op belangrijke posten. Van Hooydonk is echter wel de vlaggendrager, vandaar zijn verdiende vermelding in deze lijst.
Hermen Hulst – Laat zien dat gameswereld bepaald geen spelletje is
Het succes van Guerrilla Games is grotendeels te danken aan managing director Hermen Hulst (38). In amper 10 jaar tijd bouwde hij een kleine studio (in de begintijd nog onder de hoede van Lost Boys) om tot geoliede gamefabriek met 140 medewerkers van uiteenlopende nationaliteiten.
Hulst leerde het vak in de jaren ’90 in de Verenigde Staten bij Ubisoft – destijds nog een piepklein bedrijfje, nu een van de grootste uitgevers en producenten van games ter wereld. Terug in Nederland werkte hij een paar jaar als consultant voordat hij met Guerrilla terugkeerde naar zijn oude liefde: de games. Commercie en creativiteit gaan bij Hulst hand in hand. Met het spel Shellshock trok hij de aandacht van Sony. In 2005 volgde een overname door de Japanse gigant. Een slimme zet. Dankzij Sony’s marketingbudgetten en distributiekanalen werd Guerrilla groter dan het ooit op eigen kracht had kunnen worden. Bovendien kan het Amsterdamse bedrijf zich nu concentreren op het creatieve deel. Mededirecteur Arjan Brussee onthulde dat het budget voor het waanzinnig succesvolle Killzone hoger was dan dat van Nederlands duurste filmproductie ooit, Zwartboek.
De eerste Killzone bracht 100 miljoen euro op, de vorig jaar gelanceerde opvolger (Killzone 2) is nog winstgevender. In de wereld van de schietspellen is Hulst met recht een scherpschutter.
Dominique Weesie – Nachtmerrie van politici die zich steeds weet te vernieuwen
In 7 jaar tijd wist oud-Telegraafverslaggever Weesie (40) shockblog GeenStijl tot een factor van betekenis te maken in de Nederlandse samenleving. De ‘nieuws-weblog van rechtse signatuur’ (citaat NOS-journaal) kreeg tientallen rechtszaken aan z’n broek, het aantal beledigde BN’ers loopt in de honderden en er viel zelfs een minister (Vogelaar) na het sarwerk van reporter Rutger Castricum. Naar eigen zeggen trekt de site elke maand zo’n 1,7 miljoen reaguurders – vooral mannen van 25 tot 35 jaar.
Dat Weesie er vervolgens ook nog een publieke omroep – PowNed – uit wist te slepen, geeft aan dat het succes van GeenStijl geen toevalstreffer is. Vanaf september mag PowNed de Nederlandse burger 4 uur per week per publieke televisie verbazen en shockeren. En Weesie, die in mei vorig jaar bij de site opstapte, loopt als directeur van de nieuwe omroep weer voorop. ‘We gaan de boel eens flink omspitten daar in Hilversum.’ Dat zal nog wennen worden, ’s avonds om half negen, na het weer met Gerrit Hiemstra.
Daniel Ropers – Bouwde eigen junioropdracht uit tot Amazon van Nederland
Tot vervelens toe moest Amazon-ceo Jeff Bezos rond de eeuwwisseling dezelfde vraag aanhoren: gaat Amazon ooit winst maken?
Daniel Ropers (nu 37) werkte destijds nog als junior bij adviesfirma McKinsey. Een van zijn eerste opdrachten: schrijf een businessplan voor de Duitse uitgever Bertelsmann, die net zo’n site als Amazon wilde: Bertelsmann Online, kortweg Bol. Ropers raakte zo begeesterd dat hij 18 maanden verlof opnam om te zien of hij zijn geesteskind ook daadwerkelijk kon lanceren. Dat lukte, waarna hij in dienst ging bij de Nederlandse Bol-dochter, als tweede man, omdat hij zich nog te jong vond om de kar te trekken. Toen na 1,5 jaar zijn baas vertrok, nam hij alsnog diens positie over.
Vandaag de dag is Bol in Nederland glorieus marktleider met een jaaromzet over 2009 van 268 miljoen euro – 20 procent meer dan in 2008 en een straatlengte voor op de rest. Niemand anders dan Daniel Ropers heeft met non-stopverbetering van zijn site, uitgekiende online campagnes en vrolijke reclamespots de online retail in Nederland groot gemaakt.
Erik Kessels – Maakt reclame zoals reclame nog nooit gemaakt is
De laatste tijd oogst Erik Kessels (43) vooral lof als verzamelaar van ‘gevonden foto’s’, die hij bijvoorbeeld in het magazine van NRC Handelsblad uitgebreid mag laten zien. Je zou bijna vergeten dat hij ook nog reclamemaker is, en wel een van de succesvolste die we hebben. Het in 1996 opgerichte KesselsKramer (partner in crime Johan Kramer stapte in 2003 uit) maakt naam met in het oog springende campagnes voor onder meer Ben, Bavaria, Diesel en Reaal. Vaak is het reclame met een knipoog. Zo maakte KesselsKramer voor het Amsterdamse Hans Brinker Budget Hotel een campagne onder de noemer ‘The Worst Hotel in the World’.
Erik Kessels is meer dan creatief. Terwijl veel ‘gekke’ ideeën van zijn collega’s sneuvelen in het overleg met de klant, slaagt hij erin mensen van zijn visie te overtuigen. Daarbij heeft hij ook nog eens de verleiding weten te weerstaan van een overname, waardoor KesselsKramer nu nog een van de weinige onafhankelijke bureaus is. Kessels’ motto: “Zeg nee. Je kunt concessies doen op het alledaagse niveau, maar blijf jezelf trouw.”
Michiel Buitelaar – Langharige gamechanger paart topbanen aan genialiteit
Creatieve geesten onderscheiden zich vaak moeilijk achter de façade van het ‘grote’ Nederlandse bedrijfsleven. Gelukkig zijn er types als Michiel Buitelaar (46), waarschijnlijk Nederlands eerste topmanager met lang haar, die bovendien bekendstaat als kenner van wiskunde en de Nederlandse literatuur.
Via telecomaanbieders Ben en Orange kwam Buitelaar begin 2004 bij KPN terecht om daar de consumentenbusiness te leiden en met name in de uitrol van breedbandinternet een belangrijke rol te spelen. Na een korte tussenstop bij Endemol mag hij nu bij Sanoma zijn tanden stukbijten op de vraag hoe je online geld verdient met tijdschriften. Geen makkelijke vraag. Buitelaar heeft dan ook geen makkelijke of revolutionaire antwoorden. Maar bij hem lijkt zo’n gordiaanse knoop in goede handen.
Paul Rinkens – Creapreneur die ingeslapen ¬hotelbranche ander aanzien gaf
Over zichzelf zegt Paul Rinkens (49): “Ik ben de architect van morgen, niet de onderhoudsmonteur van vandaag.” Ook omschreef hij zich eens als ‘creapreneur’. Hoe het ook zij, Rinkens is zonder twijfel de origineelste en creatiefste ondernemer in het Nederlandse hotelwezen. Hij bedacht de Cubi, een kant-en-klare luxe hotelkamer in de vorm van een kubus, die zo in een gebouw kan worden geschoven. De Cubi’s worden in China geproduceerd en gebruiksklaar naar Europa verscheept. Een leegstaand ¬kantoorpand wordt zo in no-time omgebouwd tot hotel.
In 2007 opende hij bij het Amsterdamse WTC het eerste Qbic Hotel (motto: Cheap & No Frills). Hij hoopte op een snelle uitrol, maar vooralsnog is er alleen een tweede Qbic in Rinkens’ thuishaven Maastricht. Een overname door Golden Tulip had de internationale expansie een boost moeten geven, maar diens faillissement deed de deal eind 2008 op het allerlaatste moment afketsen. Rinkens, die zelfs geboren is in een hotel, zette zich over de teleurstelling heen en bedacht alweer een nieuw concept. De La Bergère Group, waarvan hij mede-eigenaar is, opende vorig jaar in Maastricht designhotel Townhouse, door directeur Rino Soeters omschreven als ‘een jeugdherberg voor volwassenen’. De inrichting werd na een slimme pr-campagne bij elkaar gesprokkeld van de Maastrichtse zolders. Net als bij Qbic zijn de kamer¬prijzen er relatief laag. Volgens Rinkens is de toekomst aan de prijsvechter en de exclusieve hotels. “Mensen die standaardisatie beu zijn, kunnen naar Qbic.”
Rem Koolhaas – Wereldwijd gelauwerd architect, exportproduct bij uitstek
Wat Johan Cruijff is voor het Nederlandse voetbal, is Rem Koolhaas (65) voor onze architectuur. Zijn bureau OMA, dat 220 medewerkers telt op kantoren in Rotterdam, New York, Beijing en sinds kort HongKong, heeft bijna overal ter wereld zijn sporen nagelaten. Zijn oeuvre bevat vele hoogtepunten, van de Rotterdamse Kunsthal en een fameuze villa in Bordeaux tot aan het megalomane hoofdkantoor van de Chinese staatstelevisie in Beijing. Daarnaast is OMA huisdesigner van modemerk Prada, waarvoor het over de hele wereld winkels ontwerpt. In Nederland liet Koolhaas een tijdje niets van zich horen. Maar sinds kort wordt er in Rotterdam gebouwd aan de enorme ‘verticale stad’ De Rotterdam op de Wilhelminapier, een van de drie OMA-ontwerpen die de komende jaren in de Maasstad moeten verrijzen.
Koolhaas won alle belangrijke architectuurprijzen op aarde, is sinds 1995 professor op Harvard en wordt over de hele wereld bij grootstedelijke vraagstukken betrokken. Hij is gefascineerd door wat hij noemt ‘The culture of congestion’ en probeert in zijn werk steeds met onverwachte oplossingen te komen voor schijnbaar onoplosbare pro¬ble¬men. Qua eigengereid non-conformisme doet RK niet onder voor – generatiegenoot – JC.
Annemarie Rakhorst – Weet duurzaamheid aan heel zakelijk Nederland te slijten
In 2000 wordt Annemarie Rakhorst (nu 42) zakenvrouw van het jaar. Het maakt haar veelgevraagd spreker, waardoor ze haar passie wereldkundig kan maken, die in één woord te vangen is: duurzaamheid. Met haar bedrijf Search – onderzoekslab annex detacheringsbureau voor milieutechnici – verkent ze al vroeg de zakelijke kansen die voortvloeien uit de vraag naar duurzaamheid. Search groeit als kool.
In 2004 richt ze met een aantal ondernemers Made in Holland op, een stichting die creatief en innovatief ondernemerschap wil stimuleren, om zo productieprocessen en de kennis daarover voor Nederland beschikbaar te houden. Drie jaar later publiceert ze haar eerste boek, Duurzaam ontwikkelen… een wereldkans, en brengt ze de vertaling uit van Cradle to Cradle; Remaking the way we make things van de Duitse chemicus Michael Braungart en de Amerikaanse architect Bill McDonough. Twee nieuwe kantoren voor Search, in Heeswijk en Amsterdam, laat ze volgens het C2C-protocol bouwen, waarna Rakhorst in 2008 een volgend boek publiceert: De winst van duurzaam bouwen. Met al die ¬activiteiten heeft ze zich ontwikkeld tot dé duurzame ondernemersstem van Nederland.
Marcel Wanders – Succesvolste exponent van succesgeneratie ontwerpers
Sinds hij in 1996 doorbrak met de Knotted Chair, gemaakt van materialen ontworpen door ruimtevaartonderzoekers van de TU Delft, geldt Marcel Wanders (46) als de ongekroonde koning van Dutch Design. Businessweek noemde hem een European Leader of Change en ook designgod Philippe Starck prees de Brabander de hemel in.
Wanders heeft een fijne neus voor commercie. Veel van zijn werk verkoopt hij in gelimiteerde oplages, nog altijd de beste manier om prijzen op te drijven. Maar ook de kleine portemonnee kan een Wanders betalen. Voor de Bijenkorf ontwierp hij een collectie sokken, stropdassen, kaarsen, vazen, kerstballen en zelfs feestkleding.
De laatste jaren ontpopt hij zich steeds meer als entrepreneur. Met projectontwikkelaar Aedes verbouwde Wanders een voormalig schoolgebouw in de Amsterdamse Jordaan tot verzamelplek voor creatieve bedrijven, waaronder zijn eigen winkel Moooi. Hij is mede-eigenaar van Lute Suites, een designhotel in Ouderkerk aan de Amstel. Op dit moment wordt de voormalige openbare bibliotheek aan de Prinsengracht verbouwd tot luxehotel, wederom onder zijn regie en met zijn geld.
Wanders is allang geen gewone ontwerper meer: hij is een merk geworden. Wat hij aanraakt, verandert in goud. Letterlijk. Af en toe neemt hij de tijd om met zijn dochtertje kleifiguurtjes te maken. Deze amorfe objecten, in minder dan 60 seconden gemaakt, worden vervolgens van een goudlaagje voorzien. Vintage Wanders, al te koop vanaf een paar honderd euro.
Piet Oudolf – Landschapsarchitect die van elke tuin méér dan mooi maakt
Piet Oudolf (65) mag bij het grote publiek vrijwel onbekend zijn, hij geldt al jarenlang als zeer gerenommeerd ontwerper van tuinen, parken en andere openbare ruimtes die met ‘natuur’ worden ingevuld.
In Nederland bemoeide deze Achterhoeker zich onder andere met het Mahlerplein aan de Zuidas, maar zijn huidige status dankt Oudolf vooral aan een aantal prestigieuze opdrachten in de VS. Hij ontwierp in 2001 het Millennium Park in Chicago en was een jaar later betrokken bij de restauratie van Battery Park, New York. Het meest prestige hield hij over aan het park The High Line aan de westkant van Manhattan, een oud spoorviaduct dat zich 9 meter boven de straat door Manhattan slingert, en dat nu tot het eerste ‘op verdieping’ liggende park van de stad is getransformeerd.
Kenmerkend aan Oudolfs ecology meets design-stijl is dat hij in zijn ‘landschappen’ bloemen en planten niet gebruikt omdat ze mooi zijn, maar omdat ze met hun structuur en vorm bijdragen aan de schoonheid van het geheel. Oudolfs tuinen bloeien niet alleen fraai, ze sterven als het seizoen voorbij is ook in schoonheid.
Kees de Koning – Hiphopkoning met succes die nooit zijn street-cred verloor
Kees de Koning (38) is de man die er eigenhandig voor zorgde dat de nederhop de jeugdhonken ontgroeide. Hij richtte in 1995 platenmaatschappij TopNotch op en startte met Heineken als partner online hiphopmagazine State, dat inmiddels is ingelijfd door BNN. Ook was hij betrokken bij internetradiozender Lijn5, organiseerde hij feesten in Paradiso en voert hij het management van zangeres Anouk – en dat zijn nog slechts enkele van zijn vele petten.
Eind 2007 beklaagde De Koning zich over het uitblijven van commercieel succes: “De media vinden ons cute, kids vinden het tof. Maar Fransen en Duitsers verkopen een miljoen cd’s.”
Niet lang na dit interview bracht De Koning TopNotch onder bij de Nederlandse tak van Universal, de grootste muziekmaatschappij ter wereld. In 2009 werd hij daar benoemd tot directeur Artist Development Nederland, waarmee hij definitief toetrad tot het establishment van de muziekindustrie. Dat hij toch het respect van de hiphopgemeenschap nooit verloren heeft, is misschien wel zijn grootste prestatie. Op straat is Kees nog steeds de Koning.
Marlies Dekkers – Wist met extra bandje lingerielijn tot wereldmerk te maken
Met de blotebillenjurk die ze in 1991 maakte voor haar eindpresentatie voor de Bredase Sint Joost Academie, studeerde Marlies Dekkers (nu 44) niet alleen cum laude af, ze haalde er ook meteen paginagroot NRC Handelsblad mee. Met een subsidie van 17.000 gulden, losgepeuterd bij Economische Zaken, startte ze vervolgens haar eigen lingerielijn Undressed. Stoer, sexy, zelfbewust, met een perfecte pasvorm en voorzien van het beroemde extra bandje boven de BH-cup.
In 1997 verkocht ze haar lingerie via 40 verkooppunten in Nederland en benaderde de Rotterdamse Kunsthal haar voor een overzichtstentoonstelling.
Een jaar later dreigde een leverancier uit België, waarmee ze nauw samenwerkte, failliet te gaan. Dekkers’ bedrijf leek mee te worden gezogen, tot ze in HongKong de lingeriekoning Andrew Sia ontmoette, die tegen haar zei: “I’m gonna make you a star.”
Sia’s bedrijf Intimate Apparel wordt grootaandeelhouder, de productie wordt verplaatst naar Azië en Marlies Dekkers heeft eindelijk de financiële kracht om haar vleugels uit te kunnen slaan.
Vandaag de dag levert ze niet alleen aan luxe winkels en warenhuizen, maar heeft ze ook 13 winkels onder eigen naam in Nederland, België, Duitsland, Bangkok en Parijs, terwijl haar stijlkenmerken lustig worden gekopieerd. Maar als we Dekkers’ website mogen geloven, is het nog niet genoeg. New York en Los Angeles wachten…
Raymond Cloosterman – Mix van massa en luxe brengt Rituals zelfs naar Tel Aviv
“Zakelijk fascinerend, maar creatief armoedig”, zo omschreef Raymond Cloosterman (46) ooit zijn concurrenten. Met cosmeticaketen Rituals bindt de voormalig Unilever-manager – in 2009 uitgeroepen tot ‘retailpersoonlijkheid van het jaar’ door Elsevier Retail – sinds 1998 de strijd aan met de almachtige Body Shop. Zijn concept is vernieuwend: de winkel verkoopt producten voor lichaamsverzorging én voor het huis. Dus: de shampoo naast het afwasmiddel. In een Rituals-winkel kan de klant bovendien terecht voor een massage of schoonheidsbehandeling. Zelf spreekt Cloosterman over ‘masstige’: “Het prestige van een luxemerk voor de prijs van een massaproduct.”
Vanaf de start van Rituals roept Cloosterman dat hij 1.000 vestigingen wil, in binnen- en buitenland, zonder een cent uit te geven aan reclame. Momenteel staat de teller op 110, met als recentste aanwinst een vestiging in Tel Aviv. De afgelopen jaren waren niet de gelukkigste voor Cloosterman, met een paar franchisenemers die hun rekeningen niet betaalden. De ondernemer liet zich daardoor niet uit het veld slaan.
Adjiedj Bakas – Topvoorspeller en trendwatcher met eeuwig optimisme
Een van degenen die bepaald niet zucht onder de kredietcrisis is Adjiedj Bakas (46). Lehman Brothers was vorig jaar nog niet gevallen of zijn boek The future of finance rolde van de persen. Zoiets kan alleen een toptoekomstvoorspeller. ’s Lands meestgevraagde trendwatcher heeft overal wel iets over te zeggen. In 2007 verscheen Leven zonder olie, pas geleden De toekomst van werk. Niet helemaal toevallig vlak voor Kerst lag ook nog eens De toekomst van liefde in de winkel. En vergeet Megatrends Nederland niet, met 60.000 exemplaren hier zijn belangrijkste bestseller. ok over de landsgrenzen vindt deze slimme Hindoestaan uit Suriname gehoor. In IJsland willen ze van hem horen hoe het nu verder moet, voor de Deense televisie mocht hij uitleg geven bij de tekeningen van Gregorius Nekschot, de internationale bankwereld liet zich stevig door hem toespreken in Luxemburg en zelfs bij CNN en de BBC kennen ze zijn naam.
Behoorlijk indrukwekkend voor een man die op zijn 18de naar Nederland kwam om communicatiewetenschappen te studeren. Bakas paart een enorme informatiehonger aan een bijna Darwiniaans te noemen denktrant en een eeuwig positieve blik op de wereld. En hij kijkt systematisch iets verder dan onze neus lang is. Zo is in Bakas’ universum de Nederlandse integratieproblematiek ‘de grootste non-discussie van de laatste jaren’, omdat geen samenleving maakbaar is, en weet hij ook al wat 2010 gaat brengen voor de huisdierliefhebber: het minivarken.
John de Mol – Machtigste mediacreatief, die tv voorgoed wist te veranderen
Met Big Brother gaf John de Mol (nu 54) in 1999 televisie wereldwijd een ander aanzien. Sinds dat jaar weten we definitief dat iedereen, maar dan ook iedereen, (in elk geval even) beroemd kan worden. De formule werd wereldwijd aan 58 landen verkocht. Maar Endemol bedacht nog veel meer succesvolle realityshows. Denk aan Deal or no deal, De bus, De gouden kooi, Fear factor en Dancing with the stars. De verkoop van Endemol aan Telefonica maakte De Mol en Joop van den Ende miljardair. Nu, na het mislukte avontuur met televisiezender Talpa, opereert De Mol wat meer in de luwte. Samen met Mediaset van Silvio Berlusconi en de Amerikaanse investeringsbank Goldman Sachs (ieder eenderde) is hij alweer enkele jaren eigenaar van Endemol. En met zijn Talpa Media – voor 26,3 procent eigenaar van RTL Nederland – bedenkt en ontwerpt hij als vanouds tv-concepten, die ¬vervolgens via Endemol in no-time wereldwijd kunnen worden uitgerold. Als gezegd, we hebben al een tijdje niet veel van De Mol gehoord. Maar het zou ons verbazen als-ie het kunstje niet nog een keer flikt.
Francine Houben – Oprichter/eigenaar architectenbureau Mecanoo
“Ik kom net uit Spanje, waar in de stad Lleida een groot congrescentrum met theater van ons in aanbouw is. Dat project is bijna klaar, en weet je: de Spanjaarden houden nu al van dat gebouw. Als ik dat hoor, ben ik best trots.”
In 1984 richt Francine Houben samen met vier andere net afgestudeerde architecten Mecanoo op. Het bureau maakt een vliegende start in met name de sociale woningbouw. Hun motto: mag het ook mooi zijn? Houben: “Nederlandse nieuwbouw werd in die tijd niet op kwaliteit, maar op kwantiteit uit de grond gestampt. Daar wilden we wat aan doen. Ik zie het als mijn verantwoordelijkheid om te zorgen dat mensen mijn gebouwen mooi vinden en ervan kunnen genieten.”
In 2003 kocht ze haar laatste partner uit en nam de leiding van het bureau volledig in eigen handen. Begin 2009, toen ze werd gekozen tot zakenvrouw van het jaar, zei ze in een interview met Management Scope: “Er is één kapitein op het schip, en dat ben ik.”
Houben (nu 54) heeft zich de afgelopen 25 jaar ontwikkeld tot internationale toparchitect. “In 2003 vloog ik als creatief directeur van de ¬Internationale Architectuur Biënnale in Rotterdam de hele wereld over. Ik besloot toen dat ik ook internationaal aan de weg wilde timmeren. Het gebouw in Lleida is de eerste grote opdracht die daaruit voortkwam.”
Ondertussen is daar een aantal prestigieuze nieuwe projecten bijgekomen, zoals de openbare bibliotheek van Birmingham en het Wei-Wu-Ying Centre for the performing arts in de Taiwanese havenstad Kaohsiung; beide in aanbouw. Maar ook een Hollandse blikvanger als het nieuwe NS-station annex stadskantoor van Delft, dat in 2014 zijn deuren moet openen.
Mecanoo telt inmiddels bijna 100 medewerkers. Het recept van Francine Houben? “Je moet ratio en gevoel in balans zien te krijgen. Ruim de helft van onze mensen is creatief bezig, de rest bestaat uit zakelijke en technische mensen. Die heb je ook nodig. Voor mij betekent dat veel en vaak communiceren. Ik heb het meegemaakt dat iemand drie weken aan een opdracht had gewerkt en ik vervolgens ingreep omdat-ie een kant op was gegaan die ik niet wilde. Dat wil je voorkomen, maar als het goed is en je werkt in een open cultuur, leer je er allebei van.”
Emile Aarts – Chief scientific officer, Philips Research Laboratories
In 1999 geeft Roel Pieper, dan nog vice president en kroonprins van Philips, een lezing in Silicon Valley. Hij houdt zijn gehoor een visioen voor van de stand van de techniek in 2020. Terug¬kerend element is ‘ambient intelligence’ (AmI), waarmee Pieper doelt op de toenemende interactie tussen mens en elektronica. De Philips VP zit er maar op één punt naast: de ontwikkelingen gaan sneller dan hij denkt.
De door Pieper verwoorde ideeën komen grotendeels uit de koker van prof. Emile Aarts (54), destijds afdelingshoofd van de Philips Research Laboratories, inmiddels chief scientific officer. “Met de komst van Gerard Kleisterlee in 2001 nam AmI een grote vlucht”, vertelt de grondlegger van het Home Lab, het hart van Philips’ innovatiemachine. “Kleisterlee zocht een verbindend element voor de hele organisatie. Dat werd AmI, een heel nieuwe visie op consumentenelektronica. Voor Philips betekende het een omwenteling van een ‘technologiegedreven’ naar ‘mensgedreven’ bedrijf.”
Tegenwoordig wordt door Philips niet meer gesproken over ambient intelligence. “Maar het gedachtegoed houden we vast”, zegt Aarts. Het Home Lab heet nu Experience Lab. Onder auspiciën van Aarts vinden er jaarlijks 150 experimenten plaats. Een van de successen is de ambilight televisie, in 2 jaar ontwikkeld en alleen al in het eerste jaar goed voor een miljoen stuks afzet. Ook worden toepassingen onderzocht voor de zorg. Zo is er al de ‘Ambient Experience’, waarbij behandelkamers in ziekenhuizen met licht en kleur prettiger worden gemaakt.
Aarts is in Eindhoven een creatieve kracht van belang. Hij initieerde in 2007 de ¬Creative Conversion Factory, een hightech werkplaats waar ideeën worden omgezet in levensvatbare producten. Open innovatie, noemt Aarts dat. “De laatste jaren zetten we steeds vaker ideeën weg bij andere partijen. We waren bijvoorbeeld bezig met interactief kinderspeelgoed. Uiteindelijk bleek die markt te klein voor Philips. Nu gaat het jonge bedrijf Nyoyn daar verder mee. Wordt dat een succes, dan pikken wij daar ook van mee.”
