Ze moest er wel even over nadenken toen PvdA-leider Wouter Bos haar vroeg voor de kandidatenlijst voor de Tweede Kamer. “Ik wilde wel, maar met het Alternatief voor Vakbond (AVV) waren we nog maar kort bezig.” Uiteindelijk was juist dát een reden om toch maar vervroegd de Tweede Kamer in te gaan. “Als nieuwe vakbond mag je in de eerste jaren helemaal niets doen. Daarnaast was de enorme aandacht die we in de eerste maanden kregen, al ver afgezwakt. De boodschap, meer rechten voor zzp’ers, flexwerkers en freelancers, kwam niet meer over. Daarom leek het me de moeite waard verandering van binnenuit na te streven.”
Vangnet voor werkenden
Dat ze bij de nog altijd naar de vakbonden luisterende sociaal-democraten nog niet iedereen overtuigd heeft van haar gelijk, is volgens Vos de reden dat we tegenwoordig relatief weinig meer van haar vernemen. “Er is veel weerstand tegen mijn standpunten, ook binnen mijn eigen partij. In het begin vonden ze me een ontzettend rare snuiter. Maar mijn werk achter de schermen werpt zijn vruchten af. Ik krijg steeds meer bijval.”
Volgens Vos is dat hard nodig, want het huidige sociale zekerheidssysteem is niet meer van deze tijd, vindt ze: “Het systeem is gebouwd op werknemerschap. Maar mensen die nu tussen de twintig en de veertig zijn, zijn niet hun hele leven loonslaaf. Wij veranderen heel vaak van positie. Dan weer zijn we in loondienst, dan zijn we een aantal jaren zzp’er, werken we op interimbasis of willen we tussendoor een onderneming opzetten. Het sociale vangnet moet worden omgebouwd naar een vangnet voor werkenden, hoe dat werk dan ook precies wordt ingevuld.”
Wat Vos betreft komt dat op twee hoofdpunten neer: een voor iedereen toegankelijk pensioensysteem en een arbeidsongeschiktheidsregeling die voor iedere werkende toegankelijk en betaalbaar is, inclusief ondernemers en zzp’ers. “De voorzieningen moeten de werkende volgen, niet de werkgever van de werkende.”
Donner
Van haar doelstellingen is nog niet gek veel terechtgekomen. Het zwangerschapsverlof voor zelfstandigen, dat is wel gelukt. “Toen waren we het met de Kamer ook eens dat de overheidsverzekering langer opengesteld moet worden gesteld voor zzp’ers. Het kabinet was tegen. Donner heeft toen gedreigd om het zwangerschapsverlof weer in te trekken als ik doorzette met mijn voorstel voor de verzekering. We hebben eieren voor ons geld moeten kiezen. Donner verzet zich ook tegen een verruiming van de mogelijkheden voor pensioensopbouw.”
Vos heeft wel een verklaring voor de weerstand tegen vernieuwing van het zekerhedenstelsel. “Allerlei clubjes waar je lid van moet worden, zoals de vakbonden, bedrijfsschappen, productschappen en de Kamer van Koophandel, hebben eigenlijk heel weinig zeggingskracht, want ze hebben te weinig leden om representatief te zijn. Als je wat anders wil, moet je in getale lid worden om je stem te laten horen, maar dat is een omslachtige weg die niemand wil bewandelen.”
“Die organisaties hebben nog veel te veel invloed. Ze zijn niet bezig met uitzoeken wat voor iedereen het beste is, maar vooral met zichzelf in stand te houden. Daarom hameren ze zo op oude verworvenheden. Wie zaagt aan de stoelpoten van de gevestigde orde, wordt meestal niet met open armen ontvangen.”
