‘We bieden absoluut geen middel om mee te speculeren’, zegt initiatiefnemer Rob van Hilten van de vorige week gelanceerde munt. Dat de introductie van de TradeQoin komt op een moment dat de reputatie van die andere fameuze digitale munt, de bitcoin, een flinke vertrouwensdeuk heeft opgelopen, kan wat verwarrend zijn, geeft hij toe. De TradeQoin, die uitsluitend op ondernemers is gericht, valt volgens hem niet te vergelijken met de door een mysterieuze Japanner ontwikkelde cryptocurrency (muntsoort die digitaal versleuteld is). ‘Daar zijn het afgelopen jaar vooral heel veel speculanten en gelukzoekers rijker en ook weer armer van geworden. We hebben juist een stabiel betaalstelsel ontwikkeld, zuiver met als doel de lokale en regionale economie te stimuleren.’
Achter de nieuwe munt gaat Qoin schuil, een stichting die zich al vele jaren bezighoudt met het adviseren van lokale gemeenschappen wereldwijd bij het ontwikkelen van alternatieve manieren van betalen. In Nederland richt Qoin zich sinds kort ook op ondernemers. ‘Je kunt het zo zien: we hebben een mechanisme in het leven geroepen waarin leverancierskrediet verhandelbaar wordt.’ Bedrijven kunnen volgens hem werkkapitaal aantrekken zonder dat ze daarbij afhankelijk zijn van banken. De munt, die voor het rekengemak gekoppeld is aan de euro, wordt niet gedekt door goud of dollars, zoals dat in de regel wel bij ‘echte’ munten gebeurt. ‘We garanderen de transacties.’
Krediet opnemen
Het werkt zo: een ondernemer levert een product of dienst aan een andere aangesloten ondernemer. Daarmee verdient de ondernemer TradeQoins, die hij weer kan gebruiken om bij andere ondernemers te shoppen. Al het digitale geld blijft dus binnen het gesloten geldstelsel rouleren. ‘In de toekomst wordt de munt mogelijk ook inwisselbaar tegen euro’s.’
Bedrijven moeten in principe eerst de handen uit de mouwen steken voordat ze geld kunnen uitgeven. Dit moet een financiële bubbel voorkomen. Wel is het systeem zo opgezet dat er geldschepping kan plaatsvinden. Bedrijven die door de faciliterende organisatie als gezond worden geacht kunnen krediet opnemen. Dat moet wel weer binnen 3 maanden worden terugverdiend. ‘Het succes staat of valt bij een snelle geldomloop. Om de kwaliteit te bewaren voeren we een selectie aan de poort uit.’
Oud fenomeen in nieuw jasje
De digitale valuta komt niet uit de lucht vallen. In Nederland lopen al verschillende projecten op lokaal niveau waarbij een eigen munt naast de euro wordt gevoerd. Zo is er in Rotterdam de Zuiderling. In de Indische buurt in Amsterdam is er sinds enige tijd de Makkie, een munt waarmee buurtbewoners elkaar betalen voor klussen. In Engeland is Van Hilten betrokken bij de totstandkoming van de Bristol-pound, een lokale munt die ervoor moet zorgen dat mensen weer in hun eigen buurt gaan winkelen. ‘Wereldwijd schatten we dat er zo’n 50 miljard euro aan digitale valuta’s zijn. In Zwitserland zit de grootste, daar is een munt in omloop waar 70.000 bedrijven en consumenten aan deelnemen.’
‘Als je heel kritisch bent, is het niets nieuws, want ruilhandel en barteren bestaan al heel lang. Dit is een nieuwe variant’, zegt Jan Jonker, hoogleraar duurzaam ondernemen aan de Radboud Universiteit en oprichter van de website Nieuwebusinessmodellen.info. Toch past het fenomeen TradeQoin volgens hem wel helemaal in deze tijd. ‘In tijden van doorlopende zorg en permanente crisis gaan consumenten en bedrijven op zoek naar nieuwe manieren van risicospreiding. Mensen raken het vertrouwen kwijt in bestaande valuta’s.’ Digitale lokale geldsystemen, crypto currencies en crowdfunding, het zijn volgens Jonker ‘allemaal loten van dezelfde stam.’
Volgens hem zijn valuta’s als de TradeQoin geen eendagsvliegen. Jonker ziet een toekomst voor zich waarin het voor ondernemers steeds gebruikelijker wordt om naast hun bank ook met ‘meerdere alternatieve transactiemiddelen’ te werken. Los van digitale munten wordt het misschien ook mogelijk dat ondernemers of consumenten elkaar gaan uitbetalen in bijvoorbeeld energiepunten. Jonker: ‘We gaan naar een hybride vorm van bankieren toe.’ Zijn er geen risico’s aan verbonden? ‘Die zijn er wel, maar die zijn er ook in het gereguleerde geldsysteem. Dat hebben we sinds de kredietcrisis kunnen zien.’
Werkkapitaal vrijspelen
Voor de TradeQoin is er dus nog een lange weg te gaan, concurrentie van andere lokale betaalvormen krijgt hij ook. Volgens Van Hilten waren er in januari zo’n 200 bedrijven aangesloten. De munt wordt nu alleen gebruikt voor transacties tussen bedrijven, maar ontwikkelt zich in de toekomst mogelijk naar een systeem waarin bedrijven zich kunnen richten op consumenten. ‘Het is ideaal voor de uitgaven die je als ondernemer dagelijks tegenkomt, maar tot je ondersteunende proces behoren. We richten ons niet op de hele supply chain van een bedrijf.’ Van Hilten noemt de boekhouding, het onderhoud aan de website of de marketing en communicatie als typische diensten die in TradeQoins worden betaald. ‘Het is dus altijd een aanvulling op je bestaande financieringsbronnen. Ondernemers kunnen zo echt geld vrijspelen om te investeren in hun business.’
