15 jaar ontwikkeling
In 1997 kocht Teamwork Technology een ontwerp voor een waterturbine die getijstromen omzet in elektriciteit. Eenvoudig gezegd: een windturbine onder water.
In 2008 ging dit bedrijfsonderdeel zelfstandig verder onder de naam Tocardo.
Tot nu toe is zeven miljoen euro in de ontwikkeling van de commerciële turbine geïnvesteerd en staan vijftien mensen op de loonlijst.
In 2013 hoopt het bedrijf de eerste turbines met winst te verkopen. Tocardo ontwikkelt sinds 2000 waterturbines om getijstromen om te zetten in elektriciteit, en verkocht onlangs zijn eerste producten. In de afgelopen 15 jaar is 7 miljoen euro geïnvesteerd in de ontwikkeling van een commerciële waterturbine.
Met dank aan subsidies…
Ongeveer 2 miljoen van die investeringen bestaat uit subsidies, vertelt Hans van Breugel (55), directeur van Tocardo. De andere vijf miljoen komt van hemzelf, Fred Gardner (mede-directeur in moederbedrijf Teamwork Technology), de technisch directeur van Tocardo, Teamwork Technology, en E2 Cleantech, een technostartersfonds. De zeven miljoen is volgens Van Breugel een schijntje vergeleken bij wat concurrenten tot nu toe verbrandden. “Ik ken concurrenten die 50 tot 60 miljoen euro hebben geïnvesteerd en nog steeds geen werkend apparaat hebben.”
…en het moederbedrijf
De financiering drijft op het businessmodel van het moederbedrijf. Teamwork Technology verdient geld met engineering voor derden en ontwikkelt eigen producten die het onderbrengt in een zelfstandig bedrijf. Daarna moet dat bedrijf groeien en eventueel worden verkocht. Teamwork ontwikkelde bijvoorbeeld Archimedes Wave Swing, een turbine die elektriciteit uit golven genereert, en verkocht die aan Shell. De opbrengst leverde een stevige bijdrage aan Tocardo.
Belang van lobby
Getijturbines zijn net als de meeste vormen van duurzame energie afhankelijk van overheidssubsidie. Een wispelturige overheid kan dus grote vertragingen opleveren. Het contract om de eerste paar turbines in één van de doorgangen van de Oosterscheldekering te hangen, was bijna rond toen het kabinet Rutte-Verhagen-Wilders aantrad en de subsidies schrapte.
Van Breugel schat dat hij daarom een derde van zijn tijd besteedt aan contact met overheden en lobbyen, bijvoorbeeld binnen het Nederlandse topsectorenbeleid. De branchevereniging Energie uit Water (EWA), waar hij voorzitter van is, koos bewust om zich aan te sluiten bij de topsector Water en niet bij Energie, waar de gevestigde belangen (olie, gas en windenergie) te groot zijn. “De topsector Energie wordt nu eenmaal getrokken door oud-Shell-CEO Jeroen van der Veer.”
Transitie naar commercieel bedrijf
Zo goedkoop mogelijk bouwen
De belangrijkste uitdaging was om de turbine niet technisch maar economisch te optimaliseren.
Ingenieurs hebben de neiging om alles te doen voor een paar procent extra rendement. De ingenieurs van Tocardo streefden maar naar één doel: een zo goedkoop mogelijke turbine die zo min mogelijk onderhoud vergt.
Getijstromen zijn er immers in overvloed, ga maar eens zeilen tussen de Schotse eilanden, waar twee keer per dag een deel van de Atlantische Oceaan naar de Noordzee heen en terug stroomt.
De enige uitdaging is: elektriciteit produceren die ongeveer net zo veel kost als elektriciteit uit een kolencentrale. “We hebben de transitie van technologiebedrijf naar commercieel bedrijf bijna voltooid,” zegt Van Breugel. Tocardo heeft nu één werkende turbine op een steenworp afstand van het kantoor in de eerste sluis van de Afsluitdijk. Die draait nu 3,5 jaar zonder problemen, vandaar dat Tocardo twee jaar garantie durft te geven op de turbines. De transitie heeft langer geduurd dan verwacht. “Het veroveren van een nieuwe markt met een nieuw product kost tijd,” zegt Van Breugel. Vorig jaar verkocht Tocardo zijn eerste turbine in Nepal. Dit jaar boekte het een vervolgorder van 24 turbines in een rivier in Nepal en een order van vijf turbines in zee tussen Japanse eilanden.
In 2008, toen het eind van de transitie in zicht kwam, kwam de eerste investeerder van buiten aan boord. In december van dat jaar stapte E2 Cleantech, een investeringsfonds dat investeert in technostarters, in.
En nu: zelfstandig of verkopen?
De consolidatie in de getijturbine-industrie gaat sneller dan die in de windturbine-industrie een aantal jaar geleden. Siemens kocht bijvoorbeeld onlangs Marine Current Turbines (MTC) en Alstom kocht Glean Current. Tocardo is ook in gesprek met grote technologiebedrijven. “In de toekomst verrijzen getijturbineparken van dezelfde orde van grootte als windturbineparken op zee. De investeringen bedragen honderden miljoenen per park. Wij willen dan tot de wereldwijde top drie van getijturbinebouwers behoren.”
Tocardo staat nu voor een belangrijke beslissing: haalt het groeifinanciering binnen of verkoopt het zichzelf aan een groot technologiebedrijf. “We blijven het liefst zelfstandig,” zegt Van Breugel. “We hebben de beste technologie ter wereld, maar zijn financieel klein. We zoeken daarom een grote investeerder.”
