Veelbelovende technologieën die op de plank blijven liggen: doodzonde. TNO is voortdurend op zoek naar enthousiaste ondernemers die innovatieve ideeën naar de markt willen brengen.
Jarenlang organiseerde TNO een jaarlijks evenement rond gepatenteerde ideeën die om wat voor reden dan ook op de plank waren blijven liggen. Een paar honderd ondernemers luisterden aandacht naar tientallen pitches en konden vervolgens hun interesse kenbaar maken. Vaak ontstonden er mooie samenwerkingsverbanden, waarbij enthousiaste MKB’ers – met ondersteuning van TNO – succesvol aan de slag gingen met ideeën die anders wellicht nooit waren uitgevoerd.
Online portaal
Eind 2014 vond het jaarlijkse event voor de laatste keer plaats, vertelt Erik Ham, programmadirecteur MKB bij TNO en vanuit die hoedanigheid verantwoordelijk voor het innovatiemanagement van het kennisinstituut. ‘Niet omdat er geen belangstelling meer zou zijn – integendeel –, maar omdat we steeds vaker de vraag kregen of er buiten die ene dag in het jaar om geen mogelijkheden waren om in ons ‘winkeltje’ te kijken. Daarom riepen we een nieuwe online portaal in het leven: Technologie Zoekt Ondernemer. Hierop presenteren we technologieën met potentie, die uitstekend als basis zouden kunnen dienen voor een nieuw product of een nieuwe dienst.’
Nachtwerk
De gepresenteerde ideeën vloeien voort uit het vele onderzoek dat TNO uitvoert in opdracht van de overheid en het bedrijfsleven. ‘In de slipstream van al dat onderzoek vergaren we vaak enorm veel kennis en patenten waar uiteindelijk niets mee gebeurt. Zonde om dat op de plank te laten liggen. Neem een van de laatste toevoegingen op de site, het idee voor een nachtwerk-app. Het werken in nachtdienst is behoorlijk ongezond door de verstoring van het bioritme. Nachtwerkers kunnen de ongezonde effecten tegengaan door hun gedrag aan te passen. Bij TNO hebben we allerlei kennis op dit gebied, verkregen uit big data, die nachtwerkers daarbij kan helpen. Probleem is alleen: hoe bereik je die 17 procent van de Nederlandse beroepsbevolking? Een handige app zou ideaal zijn om dit soort kennis op laagdrempelige wijze aan te bieden, alleen hebben we zelf geen kennis op dit vlak. Er zijn vast commerciële partijen die daarmee aan de slag willen en daarbij samen met ons willen optrekken.’
Micropositionering
Veel van de op de site gepresenteerde ideeën zijn geschikt voor softwareontwikkelaars en hightechbedrijven. Maar ook maakbedrijven kunnen volgens Ham zeker hun voordeel doen met de verzamelde patenten. ‘Soms gaat het daarbij om technologieën die, na doorontwikkeling en vermarkting, de gehele maakindustrie ten goede kunnen komen. Zo zoeken we naar een ondernemer voor ons idee rond ‘magische micropositionering’. Hierbij kunnen elektronische componenten tot op 15 micrometer nauwkeurig worden gepositioneerd door middel van een laserstraal en vloeistofspaning. Nu is dat positioneren vaak typisch werk voor geavanceerde, dure robots. Maar als we deze technologie verder doorontwikkelen, zijn die straks misschien niet per se meer nodig voor dit werk – met alle efficiencywinst en besparingen van dien. Ook voor dit idee zoekt TNO momenteel nog een enthousiaste ondernemer.’
Rookvrij lassen
Andere ideeën werden inmiddels succesvol doorontwikkeld tot een vermarktbaar product. Zoals de EXTRACTOR, een innovatieve lastoorts die TNO samen met lastoortsfabrikant Translas en het Rotterdamse innovatieplatform iTanks ontwikkelde. ‘Bij lassen komt doorgaans veel rook vrij, en langdurig inademen daarvan kan leiden tot allerlei nare aandoeningen als astma, COPD en hart- en vaatziektes. Om de hoeveelheid lasrook terug te dringen, ontwikkelden we deze rookarme lastoorts. Een geavanceerde afzuigkop zorgt voor een reductie van de hoeveelheid rook met zo’n 90 tot 95 procent. Ook hebben we aandacht besteed aan het ontwerp: de EXTRACTOR is prima te hanteren en biedt de lasser bovendien beter zicht op de las. De eerste praktijkervaringen laten zien dat lassers écht enthousiast zijn. Een mooi voorbeeld kortom van een geslaagde innovatie.’ De ideeën die op de site staan vermeld dienen niet alleen als concrete case, ze dienen volgens Ham ook ter inspiratie. ‘Neem ons idee voor vochtregulering in tropische kassen. Dat zou je – met wat aanpassingen – ook prima kunnen inzetten in bijvoorbeeld koelcellen. Ook voor dat soort eigen suggesties van ondernemers staan we uiteraard altijd open.’
Valorisatie
Het Technologie Zoekt Ondernemer-loket is een van de instrumenten binnen de bredere valorisatiestrategie van TNO om veelbelovende ideeën om te zetten in commercieel interessante producten. Recent ging ook TekDelta van start: een initiatief van TNO en innovatieplatform StartupDelta om hightech startups te ondersteunen met onder meer patenten en onderzoeksfaciliteiten. Op zich is er weinig mis met het innovatieklimaat in Nederland, vindt Ham. ‘Toch zouden bedrijven, universiteiten en kennisinstellingen als TNO elkaar nog veel meer kunnen opzoeken. Veel kennis blijft nu nog onbenut, en dat is zoals gezegd zonde.’
Beter benutten
In vergelijking met andere landen investeert de Nederlandse maakindustrie relatief weinig in R&D, stelt Ham. ‘Uit onderzoek van PwC blijkt dat Nederland vooralsnog ver verwijderd blijft van zijn eigen doelstelling om in 2020 2,5 procent van het bbp te besteden aan onderzoek en ontwikkeling. En dat is jammer, want de potentie is er wel degelijk. De activiteiten rond Smart Industry, zoals de fieldlabs die momenteel verspreid over het land zijn ingericht en waaraan ook TNO deelneemt, laten zien dat samenwerking werkt. Hetzelfde geldt voor ons eigen valorisatieprogramma. Uiteindelijk hebben we toch allemaal hetzelfde doel: technologische kennis beter benutten en het concurrentievermogen van Nederland duurzaam verbeteren. Nederlandse maakbedrijven nodigen we van harte uit om daar concreet werk van te maken.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier Made in NL. Bij MT vinden we dat Nederland trotser mag zijn op zijn maakbedrijven. Met Made in NL wil MT de kennisdeling binnen én over de sector bevorderen en maakbedrijven een podium bieden. Opdat we terecht trots zijn op de hidden champions van de maakindustrie. In deze missie wordt MT vergezeld door de volgende partners: Centraal Beheer Achmea, MBCF, NIBC, Salesforce en TNO.
Meer Made in NL?
-
'Robots creëren banen'
-
'We zijn voorzichtiger geworden met het delen van kennis'
-
Octrooien: bezint eer ge begint
-
'Een levertijd van 2 weken is mogelijk'
-
5 tips om een bancaire financiering af te sluiten
