Op de plek waar decennialang een van de grootste Rotterdamse scheepswerven was gevestigd, de Rotterdamsche Droogdok Maatschappij (RDM), is het ook anno 2017 weer een drukte van belang. Waar gedurende een groot deel van de vorige eeuw (tussen 1902 en 1983) zeeschepen en onderzeeërs werden gemaakt, is tegenwoordig RDM Rotterdam gevestigd: een broedplaats van innovatie voor maakbedrijven en studenten.
‘In de jaren 50 stond het hier al bol van de vernieuwing en het vakmanschap’, schetst programmadirecteur Jouke Goslinga van het aan het Rotterdamse havenbedrijf gelieerde RDM. ‘Diezelfde vernieuwingsdrang gebruiken we nu om, op de fundamenten van dat roemruchte verleden, de nieuwe maakindustrie vorm te geven.’
Springplank
Kenmerkend verschil: waren het vroeger vooral relatief laaggeschoolde arbeiders die de Rotterdamse maakindustrie omhoogstuwden in de vaart der volkeren, tegenwoordig zoekt Rotterdam het volgens Goslinga vooral in hightech toepassingen.
‘3D-printing, robotisering, het gebruik van drones en big data: het zijn allemaal voorbeelden van technologieën die de komende jaren een enorm stempel gaan drukken op de Nederlandse maakindustrie. Via RDM Rotterdam willen we de innovatieve maakindustrie in en rond de haven een springplank bieden.’
Beton printen
In de grote bakstenen loods van RDM Rotterdam zijn inmiddels meerdere innovatieve bedrijven te vinden, schetst Goslinga. ‘Een mooi voorbeeld is Studio RAP, een bedrijf dat technieken als robotica en 3D-printing gebruikt om gebouwen en gebouwdelen te ontwerpen en te maken. Zo ontwikkelde het bedrijf een 3D-betonprinter, wat inmiddels concreet leidde tot bijvoorbeeld de productie van een betonnen halte voor de Rotterdamse watertaxi.’
‘Ander mooi voorbeeld: Skell-ex. Dit bedrijf ontwikkelde een innovatief exoskelet, dat het uitvoeren van werkzaamheden boven het hoofd – zoals schilderen – een stuk gemakkelijker maakt. Via een slim systeem op basis van mechanische veren versterkt het exoskelet de fysieke kracht van de drager tot 40 procent.’
Additive manufacturing
Daarnaast omvat het innovation dock een aantal gezamenlijke initiatieven, vervolgt Goslinga. ‘Neem het RAMLAB. Dit consortium van bedrijven uit de maritieme maakindustrie richt zich volledig op het ontwikkelen van toepassingen op het vlak van additive manufacturing, oftewel het industrieel 3D-printen van metaal.’
‘Groot voordeel van additive manufacturing is dat het enorm efficiënt is – je houdt immers geen restmateriaal over – en dat het een grote ontwerpvrijheid biedt. Daarmee biedt het voor maakbedrijven binnen én buiten de haven enorme kansen.’
Gedeelde installaties
In de RDM Makerspace ten slotte kunnen maakbedrijven, startups en studenten gebruikmaken van onder meer een 3D-printer, robotarmen en een lasersnijder. ‘Dure installaties, die niet elk bedrijf zelfstandig zal kunnen aanschaffen. Bij RDM kan iedereen terecht om hier eenmalig of structureel gebruik van te maken.’
Kloof dichten
In de grote bakstenen loods van RDM Rotterdam werken studenten zij aan zij met de daar aanwezige startups en MKB’ers. Het bij elkaar brengen van het bedrijfsleven en het technisch onderwijs is een belangrijk uitgangspunt van RDM Rotterdam, vertelt Goslinga. ‘Klachten over de kloof tussen onderwijs en bedrijfsleven zijn van alle tijden.’
‘Bedrijven zouden zich te weinig laten zien binnen de schoolmuren; scholen zouden er op hun beurt weer veel te lang over doen om de snel veranderende praktijk een plek te geven in het curriculum. Zeker nu technisch talent sowieso al dun gezaaid is, hebben alle partijen er belang bij als die kloof kleiner wordt.’
Ervaring opdoen
Niet in de laatste plaats de leerlingen en studenten zélf, benadrukt Goslinga. ‘Als eerstejaars student werktuigbouw aan de TU Delft heb ik indertijd zelf ervaren hoe groot die kloof is. Oudere huisgenoten bleken jaren eerder precies dezelfde practica te hebben gevolgd; er zat weinig vernieuwing in. Voor een student is dat weinig inspirerend.’
‘Wij dagen het bedrijfsleven daarom uit om hier, bij RDM Rotterdam, hun nieuwste machines en technologieën neer te zetten en techniekstudenten de kans te geven om daar ervaring mee op te doen. Op die manier profiteren alle partijen: studenten maken kennis met de laatste technologie en hoeven na hun afstuderen niet meer te worden om- of bijgeschoold. En voor de bedrijven die zich hier vestigen vormen al die enthousiaste studenten een aantrekkelijk reservoir om uit te putten, op een toch al krappe arbeidsmarkt.’
Jongeren inspireren
Tegelijkertijd hoopt RDM Rotterdam een nieuwe generatie jongeren te enthousiasmeren voor een technische opleiding. ‘Naast het bijeenbrengen van de huidige generaties studenten en innovatieve maakbedrijven, is ook het inspireren van basisschoolleerlingen voor ons een belangrijke doelstelling.’
‘Via rondleidingen en evenementen trekken we jaarlijks ruim 100.000 bezoekers, waaronder veel jongeren. En tijdens evenementen als de Havendagen organiseren we altijd een apart, inspirerend programma voor kinderen tussen de 8 en 12 jaar. Nu steeds minder jongeren kiezen voor een technische opleiding, kun je niet vroeg genoeg beginnen met het enthousiasmeren van een nieuwe generatie technici.’
Innovatieve showcase
RDM Rotterdam werd in 2010 opgericht. Steeds meer maakbedrijven in de omgeving weten het innovatieve schiereiland (op tien minuten varen vanuit het Rotterdamse centrum) te vinden, constateert Goslinga tevreden. ‘Waar we in het begin actief de boer op moesten om maakbedrijven te werven, melden zich vanuit ons groeiende netwerk steeds meer partijen die het wel zien zitten om hier aan de slag te gaan.’
‘En ook studenten – de TU Delft zit ‘om de hoek’ – sluiten zich graag bij ons aan. Daarmee wordt RDM Rotterdam steeds meer een innovatieve showcase van wat de maakindustrie in en rond de haven allemaal te bieden heeft. En dat was precies wat ons bij de oprichting voor ogen stond.’
Dit artikel is onderdeel van het dossier Made in NL. Bij MT vinden we dat Nederland trotser mag zijn op zijn maakbedrijven. Met Made in NL wil MT de kennisdeling binnen én over de sector bevorderen en maakbedrijven een podium bieden. Opdat we terecht trots zijn op de hidden champions van de maakindustrie. In deze missie wordt MT vergezeld door de volgende partners: Centraal Beheer, MBCF, NIBC, Salesforce en TNO.
Lees ook:
- Hoe Fri-Jado inspeelt op de steeds grotere vraag naar beleving en service
- ‘Het talent ligt voor het oprapen’
- Tropomi: 7 vragen over dit baanbrekende ruimte-instrument
- Dieseko Group kwam de crisis te boven met diversificatie
