Ik geeft het toe. Ik zat bijna te glimmen van trots op onze Wopke toen ik op het NOS journaal zag dat de Nederlandse staat in het geniep een belang van meer dan 12 procent in Air France-KLM had genomen. Niets zo mooi dan dat arrogante Parijs lekker eens een hak te zetten. Want wees eerlijk, het is hartstikke irritant dat de KLM draait als een tierelier – 80 procent van de winst van het concern terwijl ze veel kleiner zijn – en ze dat geld in Frankrijk maar blijven uitgeven aan veel te hoge salarissen.
Den Haag mocht zich van mij best eens op de borst kloppen vanwege dit ouderwetse staaltje reaalpolitiek. En laten we eerlijk zijn, hoewel Parijs in het openbaar schande roept over de geheime aankoopoperatie, weten we allemaal dat ze er stiekem respect voor hebben. Dat hadden ze niet gedacht van die normaal zo vrome vrije marktdenkers uit Nederland. We hebben de Fransen met eigen wapens verslagen. Wopke heeft gehandeld in de geest van generaal De Gaulle: ‘Een land heeft geen vrienden, alleen belangen’.
Leer van Richard Branson
Maar nu de Nederlandse staat zijn belang inmiddels heeft uitgebreid tot 14 procent, begint er bij mij iets te knagen. Het is niet dat ik medelijden heb met de aandeelhouders van de luchtvaartcombinatie die de koers met dik 10 procent zagen inzakken. Dan moet je maar niet investeren in een luchtvaartmaatschappij. Iedereen weet dat dat geen normale bedrijven zijn waar de normale marktwetten gelden. Luchtvaart is eerst politiek, dan emotie en daarna misschien nog een beetje marktwerking.
Waar ik mij druk om maak is de rekening. Den Haag stak 680 miljoen euro belastinggeld in een bedrijf waar ik zelf geen cent in zou willen steken. De luchtvaartsector is een uiterst labiele toestand en erin investeren is een goede manier om je geld kwijt te raken. Richard Branson zei ooit: “De makkelijkste manier om miljonair te worden? Start als miljardair en begin een vliegtuigmaatschappij.” En hij kan het weten, want hij is er ooit zelf een begonnen.
Ik geloof niet zo in de toekomst van dit Frans-Nederlandse verstandshuwelijk. En ik geloof ook niet dat de investering van de Nederlandse overheid ertoe gaat leiden dat het bedrijf een zonnige toekomst tegemoet gaat. De concurrentie van de luchtvaartmaatschappijen uit het Midden-Oosten en de prijsvechters is daarvoor veel te groot.
Het belangrijkste effect van de stap van Hoekstra is dat KLM zich met hulp van Den Haag nog een tijdje kan verzetten tegen verdere integratie met Air France. Dat is heel fijn voor het personeel van KLM en voor Schiphol, maar het is een kortetermijneffect. Uiteindelijk blijft het één bedrijf en zullen verliezen van Air France hoe dan ook moeten worden aangevuld met geld uit Amstelveen. De enige echte winnaar van dit verhaal lijkt mij Pieter Elbers die nog even topman mag blijven. En daarmee heeft hij de duurst betaalde baan van Nederland, gekocht met 680 miljoen euro aan zuurverdiend belastinggeld. Hij heeft er zover ik weet niet zelf om gevraagd en hij doet zijn werk goed. Dus hem misgun ik het niet. Maar mag ik dan de volgende keer als ik vlieg wel als dank zo’n delfstsblauw huisje?
