Wanneer heb jij voor het laatst een fax gestuurd? Ik kan me de laatste keer niet meer herinneren. Met de komst van e-mail is de fax overbodig geraakt. Het faxapparaat is hartstikke obsoleet. Ook mensen kunnen obsoleet raken. Je bent verouderd en overbodig zoals dat met de faxmachine gebeurde. De term obsoletie is nog weinig bekend, terwijl het een enorme impact heeft op organisaties.
Obsoletie is een actueel probleem dat groter wordt door de snelheid waarmee het werk verandert. Door het opschuiven van de pensioengerechtigde leeftijd en de vergrijzing is duurzame inzetbaarheid een belangrijk thema. Het werken aan je gezondheid en het leren van nieuwe vaardigheden voorkomen dat je obsoleet raakt.
Welke vormen van obsoletie zijn er?
Uit onderzoeken is gebleken dat er verschillende vormen van obsoletie zijn.
Technische obsoletie ontstaat door veranderingen in de mens zelf. We worden allemaal een dagje ouder en slijtage is dan ook onvermijdelijk. Het wordt versneld bij de zwaardere beroepen zoals bouwvakker of militair. Andere vermogens raken we kwijt doordat we ze simpelweg niet gebruiken. Denk maar aan hoe moeilijk hoofdrekenen is als je altijd een rekenmachine gebruikt.
Economische obsoletie wordt veroorzaakt door (technologische) veranderingen van buitenaf. Het werk verandert, de arbeidsmarkt verandert en functies of vaardigheden raken overbodig. Een goed voorbeeld hiervan is de komst van de zelfscankassa waardoor op termijn de caissière zal verdwijnen.
Perspectivische obsoletie houdt in dat de medewerker een achterhaalde visie heeft op de ontwikkelingen van zijn werk. Zij zien de ontwikkelingen als een bedreiging en tellen de dagen tot hun pensioen om vervolgens teleurgesteld de arbeidsmarkt te verlaten. Dit komt veelal voor bij bedrijven die te maken hebben gehad met meerdere reorganisaties.
De impact van obsoletie
Obsoletie heeft impact op de resultaten van organisaties, doordat je medewerkers niet lekker in hun vel zitten. Ze zijn daardoor minder productief, verzuimen vaker en je maakt hogere kosten. Je medewerkers zijn vastgeroest en leren weinig nieuwe dingen. Je ziet de waarde van hun vaardigheden verminderen, terwijl ze nog een aantal jaar voor de boeg hebben. Dat zorgt voor lastige situaties.
Dus hoe zorgen we ervoor dat deze medewerkers weer waarde krijgen en fluitend naar het werk gaan?
Hoe kun jij als leidinggevende deze medewerkers helpen?
#1 Maak het bespreekbaar
Ga het gesprek aan met je medewerker. Wees eerlijk over de situatie. En daarmee bedoel ik niet lomp. Vertel wat je ziet, vraag of de medewerker dit herkent en spreek je zorg uit. Luister naar je medewerker en heb begrip. Verplaats je in de schoenen van de medewerker. Mensen hebben behoefte aan zekerheid en het onbekende maakt angstig. Bied daarom ook je hulp aan. De medewerker zal tijd nodig hebben om over dit alles na te denken. Heb daar respect voor en plan een vervolggesprek zodat je concrete stappen kunt bespreken.
#2 Stimuleer kleine leerervaringen
We denken bij leren al snel aan de schoolbanken, maar iedereen heeft zijn eigen manier van leren. Voor veel mensen is terug naar school een hele opgave en erg spannend. Maak daarom de stappen kleiner. Laat je medewerker vaardigheden ontdekken die leuk en makkelijk haalbaar zijn. Ga bijvoorbeeld samen op een andere afdeling kijken. Zo ervaart je medewerker dat iedereen nieuwe dingen kan leren en dat dit niet zo groot en spannend hoeft te zijn.
#3 Toon waardering en erkenning
Toon je waardering door de inzet en de nieuwe vaardigheden van je medewerker te erkennen. Dit kan met een compliment of bijvoorbeeld met een leuk kaartje. Zo krijgen mensen vertrouwen in het leren van nieuwe vaardigheden. Dit motiveert ze om nog meer te leren en er plezier in te krijgen.
