Eén van de soorten steun is een groot gevoel van veiligheid ervaren om je te kunnen uiten. Een mooi voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de ‘fit to fly’ code die in de luchtvaart bij maatschappijen zoals KLM geldt. Piloten kunnen zonder opgave van reden aangeven dat ze zich niet in staat voelen te vliegen. Dan wordt direct een andere piloot ingezet. Vanuit het veiligheidsdenken is dit volledig geaccepteerd en piloten voelen zich veilig om aan te geven als ze niet lekker in hun vel zitten.
Onveilige situaties
In de medische wereld kennen ze dit principe nog niet – ‘fit to operate’ zou je het kunnen noemen. Toen ik eens aan een tiental medisch specialisten, met allemaal minimaal 25 jaar werkervaring, vroeg of iemand zich wel eens heeft afgemeld voor een operatie, kwam er één schoorvoetende bevestiging. De medische sector staat er om bekend dat zwakheid (nog) niet geaccepteerd wordt. Dit kan tot onveilige situaties leiden en natuurlijk tot te lang doorgaan terwijl je juist rust moet nemen op sommige momenten.
Een ander mooi voorbeeld van sociale steun is laten blijken dat je je als management of leider niet kan verenigen met bepaalde wetgeving, overmatige regeldruk of gedoe als gevolg van overmacht. Toen in januari het hele treinverkeer plat lag omdat er 97(!) bomen op de rails lagen, waren de reizigersklachten niet van de lucht. Een hoop geklaag van gestrande reizigers. De volgende dag was vrijwel het hele treinverkeer weer werkend en zag ik een bericht van de directie van Prorail die haar medewerkers bedankte voor al het harde werk. Klasse! Het is enorm belangrijk dat je je in dit soort situaties niet alleen voelt en steun ervaart van anderen.
Politiek
In dat opzicht is het opvallend hoe snel de politiek haar handen aftrekt van bestuurders bij incidenten, zoals bijvoorbeeld bij de vermeende foutieve aanbesteding door de NS, maar ook tijdens de financiële crisis. Mensen werden en worden erg makkelijk geslachtofferd in de politieke arena. Dat leidt tot krampachtig gedrag dat erg veel energie kost.
Op kleinere schaal is natuurlijk belangrijk dat collega’s elkaar helpen – even wat van elkaar overnemen als iemand plots naar huis moet voor een ziek kind of zo. Onderzoek laat zien dat het ervaren van sociale steun van collega’s een enorm positief gevolg heeft op de betrokkenheid en productiviteit van medewerkers.
Compliment
Het laatste voorbeeld van sociale steun dat ik wil geven is natuurlijk het aloude compliment. Even oprechte aandacht van een collega of leidinggevende over een situatie die zich heeft voorgedaan in je werk. Erkenning wakkert het gelukshormoon serotonine aan. Zoals voetbaltrainer Leo Beenhakker eens zei: “Van een schouderklopje is nog nooit iemand geblesseerd geraakt”.
