Ik hou niet van rijen of files. Wie wel? Afwachten, rustig blijven? Nee hoor. Meteen actie ondernemen. Kansberekeningen, wisselmanoeuvres. Alles om een paar minuten tijd te winnen.
Wij denken ten onrechte dat we in de file altijd in de verkeerde rijbaan staan. Statistisch gezien is dit niet mogelijk. Het is een optische illusie van het individu in de massa, aldus Paul Kruger, die een Nobelprijs voor de economie ontving. Iedereen staat langer stil en denkt dat anderen wel vooruitkomen. Wij wisselen vervolgens continu naar een andere baan waardoor het verkeer nog trager wordt. Ook voor ons. Dit voorbeeld geeft het Duitse tijdschrift Brand Eins in een pleidooi om eens niets te doen.
Zo is afwachten al jaren een effectieve aandelenstrategie van topinvesterdeer Warren Buffet. De ‘buy and hold’-strategie werkt uitstekend zolang er geen grote veranderingen op de markten zijn.
Actie
Wij hebben van nature de neiging om waar mogelijk zo snel mogelijk actie te ondernemen. Een arts of consultant zal zelden adviseren om niets te doen. In de actiemodus schieten geeft een gevoel van controle, dat wij er toe doen en de resultaten naar onze hand kunnen zetten. ‘Action bias’ noemen psychologen dit fenomeen.
Waarom is het zo moeilijk om een tijd niets te doen? Of zoals de Duitsers het mooi omschrijven met het DELLE-principe: ‘Durch einfach liegen lassen erledigen.’ Hoe vaak lossen zaken zich niet vanzelf op zonder dat we daar iets voor hoeven te doen? Zo belangrijk zijn we nou ook weer niet. Tijdens het golfsurfen in Scheveningen maakte ik eens de fout tegen de stroming in te zwemmen. Ik werd steeds verder de open zee op getrokken en vertrouwde er niet op dat ik vanzelf weer bij het strand zou komen. Ik raakte volstrekt uitgeput. Mijn surfplank liet ik los. Die kwam even later weer keurig aan het strand gespoeld. Ik werd ondertussen spartelend door vissers uit het water gehaald. Zij schudden meewarig hun hoofd. ‘Meisje toch. Dacht je soms de zee te verslaan?’
Obsessie voor snelheid
Wij willen tijd winnen, maar wat doen we vervolgens met die gewonnen tijd? Juist, nog meer doen. Wat heeft onze obsessie met alles sneller willen doen aan winst opgeleverd? De Correspondent constateerde onlangs dat alles weliswaar sneller gaat, maar dat we geen seconde aan reistijd hebben gewonnen. Wij hebben snellere auto’s, maar leggen grotere afstanden af. De gewonnen tijd besteden we aan werk, werk en nog eens werk. In de auto, op de fiets of de trein, het kantoor is overal waar wij zijn.
De verwachting was dat mensen met een auto eerder thuis zouden komen en daarmee tijdswinst behalen, aldus de Correspondent. Maar er gebeurde iets anders: we gingen verder weg wonen, werken en winkelen. ‘Vrienden en familie kun je nauwelijks meer te voet of op de fiets bereiken en in een dorp kun je niet meer zonder auto omdat alle winkels buiten het dorp liggen waar dan weer wegen voor moeten komen. Het is alsof we met zijn allen in een centrifuge zijn gevallen die ons steeds verder van elkaar af slingert.’
Sneller is niet altijd beter. De Chinese filosoof Lao Tse heeft in zijn tijd nooit in de file gestaan. Een van zijn beroemdste quotes is meer actueel en relevant dan ooit tevoren: ‘je kunt beter niets doen, dan druk te zijn met niets.’
