Tim Smits (foto l.) en Jorn Rigter (foto r.) zien het op de TU Delft om zich heen, en merkten het bij zichzelf: het continu checken van je telefoon begint een verslavingsepidemie te worden die zorgt voor slechtere studieresultaten, slaapproblemen en somberheid.
Smits: “Het wordt een probleem als je je smartphone pakt zonder dat het een bewust keuze is. Iemand wil bijvoorbeeld zijn agenda erbij pakken en is ineens een half uur aan het scrollen op Facebook. Het probleem is dat mensen zonder dat ze het doorhebben in afleidende apps worden gezogen. Vaak zeggen mensen pas achteraf dat ze die tijd liever anders hadden besteed. Aan de andere kant heb je enorme voordelen van een smartphone, van navigatie en foto’s maken tot muziek luisteren en informatie opzoeken. We willen daar een balans in vinden.”
Dumb phone
Die uitdaging willen Smits en Rigter op z’n TU Delfts aanpakken: met een combinatie van hard- en software. De uitkomst is de Unpluq, een klein, geel apparaatje dat je in je smartphone steekt op het moment dat je afleidende apps zoals YouTube en Facebook wil toestaan.
Haal je het gele plugje eruit, dan verandert je smartphone in een ‘dumb phone’ met een grijs scherm en alleen de apps die niet afleiden (de precieze selectie bepaalt de gebruiker zelf). Dat juist het unpluggen een telefoon afleidingsvrij maakt is een bewuste keuze, zegt Rigter. “Omdat we een telefoon zonder afleiding standaard willen maken. De keuze ligt nu bij de gebruiker. Door de Unpluq wordt je telefoon iets minder handig en het valt visueel op. Daardoor haal je het er sneller uit.”
Kickstarter
De studenten lanceren het concept dinsdag op Kickstarter, om geld in te zamelen voor een eerste productiereeks. De doelgroep bestaat vooralsnog enkel uit gebruikers van Android; iPhones zijn qua development niet flexibel genoeg en laten de aanpassingen die Unpluq vereist niet toe.
Om hun businesscase te testen, spraken Smits en Rigter eerst met veertig millennials. Drie van de vijf gaven aan de smartphone minder te willen gebruiken. De Unpluq werd vervolgens een week lang getest bij twintig mensen. Bij één testpersoon ging de smartphone-tijd omlaag van 3- naar een half uur per dag, een andere gebruiker sliep merkbaar beter. Zo’n korte test zegt nog weinig over de langetermijneffecten, geeft Smits toe.
Trend
Smits en Rigter surfen hoe dan ook mee op de trend die door Cal Newport werd gedoopt tot ‘digital minimalism’. Om de verslavende effecten van technologie voor het voetlicht te brengen, begon ex-Google-medeweker Tristan Harris het Center for Humane Technology. “Daardoor werd het voor ons nog duidelijker dat het een sociaal probleem is”, zegt Smits over die trend. “Dat technologie en social media ook negatieve kanten hebben. Cal Newport legt heel duidelijk uit dat technologie niet zo neutraal is als we altijd dachten.”
De toenemende zorg over smartphoneverslaving werd treffend verwoord door de Amerikaanse late night-komiek Bill Maher, die het checken van likes vergeleek met roken en Amazon, Google en Facebook met drugsdealers. Silicon Valley-‘goden’ zoals Mark Zuckerberg zijn geen vriendelijke nerds, zei Maher, maar “tabaksboeren in t-shirts, die een verslavend product verkopen aan kinderen”.
Smits en Rigter kregen bij het maken van een hardwareprototype advies van twee andere ondernemers met een TU Delft-achtergrond: Julian Jagtenberg, die al een tijdje aan de weg timmert met slaaprobot Somnox en Ven Chandrasekar, die we nog kennen van Inkless. Van Jagtenberg kregen de studenten tips over hoe je een succesvolle Kickstarter-campagne opzet.
Fysieke handeling
Of een hardware-product een vereiste is voor wat in feite een software-probleem is? Rigter: “We hebben in het begin veel software-oplossingen getest, maar die zijn heel makkelijk te omzeilen of uit te zetten. Met een fysiek product haal je het uit de digitale wereld en maak je er een fysieke handeling van, waardoor de keuze om voor afleiding te kiezen ook fysiek wordt. Zo kun je zelf bepalen waar je de Unpluq-key legt. Je kan ‘m thuislaten als je gaat studeren, bijvoorbeeld, of ‘m in je tas of broekzak stoppen.”
Smits en Rigter hopen nu op een virale Kickstarter-campagne die kan leiden tot een eerste order van ongeveer 10.000 stuks. De bedoeling is om in september de eerste Unpluqs uit te leveren.
Het verdienmodel achter de Unpluq zal waarschijnlijk altijd gebaseerd blijven op losse verkoop, zegt Smits. “Veel techbedrijven geven een product gratis weg, maar dan is de consument het product. We willen er op een andere manier in staan, we slaan geen data op en willen niet aan de gebruiker verdienen. We willen de controle over technologie teruggeven aan gebruikers.”
