Deze duurzame airco uit Overijssel kan het klimaatprobleem helpen oplossen

Airconditioning. In veel kantoren en woningen draaide het apparaat de afgelopen maanden overuren. Oké, de energierekening liep daardoor wat op, maar verder besteedden weinig mensen daar aandacht aan. Want werken of tv kijken met 28 graden op de thermostaat? Nee, dat toch liever niet.

Ongekende energieslurpers

Maar dan nu even wat kille feiten op een rij. Wereldwijd zijn er zo’n 1,7 miljard airco’s geïnstalleerd, die samen 10 procent van onze elektriciteit opslurpen. De airco maakt gebruik van zogeheten f-gassen, synthetische koudemiddelen die warmte opnemen en afvoeren om een ruimte te koelen.

In de meeste gevallen gaat het om hydrofluorkoolwaterstoffen (HFK’s), een superbroeikasgas dat tot duizend keer sterker is dan CO2. HFK’s werden geïntroduceerd in de jaren 90 als alternatief voor CFK’s, die de ozonlaag kapotmaakten.

De schade die deze f-gassen in airco’s veroorzaken? Omgerekend zo’n 1,1 miljard ton CO2 per jaar. Even ter vergelijking: Nederland stootte het afgelopen jaar 68,5 miljoen ton uit.

‘De verwachting is dat er in 2050 ongeveer 5,6 miljard airco’s zijn. Het werkelijke geproduceerde aantal ligt nog veel hoger, omdat de apparaten gemiddeld tussen 12 en 15 jaar meegaan. Door deze ontwikkeling zal de uitstoot van HFK’s verdriedubbelen. Het is een enorm probleem waarover je vrijwel nooit iets in de krant leest’, aldus Arthur van der Lee van Dutch Climate Systems (uiterst rechts op de foto boven).

Lees ook: Accuselect helpt je aan een thuisbatterij (waar je ook zonder zonnepanelen aan kunt verdienen)

Met vallen en opstaan

Het bedrijf uit het Overijsselse Nieuwleusen werkt al vijftien jaar aan een duurzaam alternatief. Het was de Nederlander Ton Letwory (uiterst links op de foto boven) die in 2006 in Duitsland een symposium bijwoonde over broeikasgassen in koelmiddelen. Het probleem liet hem niet meer los. Zo begon hij onder de vlag van Optimair met de ontwikkeling van een eigen airco.

Arthur van der Lee is er al sinds de start bij. ‘Het waren jaren met vallen en opstaan. Door de lange ontwikkelperiode was het erg moeilijk om steeds voldoende financiering te vinden. In 2015 ging Optimair zelfs failliet. Het bedrijf maakte een doorstart en heet sindsdien Dutch Climate Systems.’

Hoe het apparaat werkt

Het product dat het bedrijf nu naar de markt brengt heet de IceCube. Daarin zijn de schadelijke f-gassen ingeruild voor een natuurlijk koudemiddel, namelijk water. ‘De IceCube gebruikt de verdamping van water om te koelen, door middel van een warmtewisselaar. De verdamping van één kuub water levert meer dan 500 kWh koude op. Dat is ongeveer te vergelijken met de hoeveelheid die een gemiddelde woning jaarlijks gebruikt.’

Water verdampen om de lucht te koelen, dat doen meer apparaten. Toch zegt Dutch Climate Systems een doorbraak te hebben ontwikkeld. ‘We maken gebruik van zogeheten dauwpuntkoeling. Met de oude technologie kun je van 25 naar 22 graden gaan. Wij verkoelen de lucht tot wel 10 graden en dat voor een fractie van de energie.

De productbelofte is kraakhelder: 80 procent zuiniger, geen uitstoot van broeikasgassen en een apparaat dat kan koelen én ventileren. ‘Daarmee bieden we een makkelijk toe te passen oplossing voor twee problemen tegelijk’, aldus Van der Lee.

Richting de markt

Stapje voor stapje wist het bedrijf de technologie de afgelopen jaren verder te verbeteren. Zo werd de behuizing onder handen genomen en oogt de plafond-unit nu als drie modulaire legoblokken, gemaakt van gerecycled plastic. Die verbetering maakte de weg vrij voor productie op grote schaal.

In Nieuwleusen staat inmiddels een productielijn, waar per jaar een paar duizend IceCubes van de band kunnen rollen. Die vinden nu met name hun weg naar scholen, kantoorpanden en hotels. Uiteindelijk wil het bedrijf ook een product voor de huizenmarkt ontwikkelen. Compacter en anders vormgegeven.

Lees ook: Deze ultradunne coating zorgt voor zonnepanelen die zichzelf schoonmaken

Investeerders buiten de deur

Cooling the planet, zo luidt de missie van het bedrijf. Daar is schaal voor nodig. En schalen kost geld. Maar op dit punt varen Letwory en Van der Lee een andere koers dan gebruikelijk is. Investeerders zijn welkom om in te stappen, maar hoeven niet te rekenen op zeggenschap.

‘We zijn hier al vijftien jaar met hart en ziel mee bezig. Is het dan logisch om nu mensen aan boord te nemen die gaan bepalen hoe wij het product verder gaan uitrollen? We zijn missiegedreven en gaan niet voor een snelle exit’, aldus Van der Lee.

Veel investeerders hebben de afgelopen jaren geïnformeerd. De meeste keren bleef het echter bij één telefoongesprek of een kop koffie. Zij haakten al snel af bij het horen van de voorwaarden. Maar waar haalt het bedrijf dan de euro’s vandaan?

Letwory heeft als founder een belangrijke rol gespeeld in de financiering van het product en inmiddels is ook een handjevol private investeerders op de trein gestapt. Zij profiteren van eventuele rendementen in de toekomst en mogen het bedrijf adviseren. Maar meebeslissen? Dat niet.

Interesse uit het buitenland

De productiemethode verder optimaliseren en iets doen met de feedback van de eerste klanten. Dat is de fase waarin Dutch Climate Systems nu zit. Interesse is er in ieder geval volop, onder meer uit China en Indonesië. Landen waar airco’s op nog veel grotere schaal worden ingezet.

‘We verwachten de komende jaren dan ook snel te kunnen uitbreiden, maar doen dat wel op onze eigen manier’, aldus Van der Lee. ‘Geld verdienen is daarbij niet de belangrijkste factor. Het gaat erom dat we iets doen tegen klimaatverandering.’

Lees ook deze artikelen over de energietransitie:

• Deze 5 startups lopen voorop in de energietransitie (en drukken je energierekening)
• Deze draagbare thuisbatterij steek je gewoon in het stopcontact
• DeWarmte haalt energie uit je afvalwater: ‘Mensen smeekten of we langs konden komen’