Geen producten in de winkelwagen.
Als kind bracht Onno Dwars veel tijd door in de zandbak. Hij bouwde allerlei dingen: wegen, huizen, bruggen en hele dorpen. Allemaal van zand gemixt met water. Niet te veel, want dan stort het in.
Nu ontwikkelt hij complete leefomgevingen als ceo van Ballast Nedam Development, de ontwikkeltak van bouwbedrijf Ballast Nedam. Hij maakte in 2017 de overstap van VolkerWessels en werkte zich op van commercieel directeur tot hoogste baas.
‘Ik ben iemand die veel dingen doet met z’n handen’, zegt Dwars. ‘Vroeger was ik altijd aan het klussen en hielp ik op jonge leeftijd mee met verbouwingen. Nu werk ik in een bedrijf waar ik word geacht veel na te denken.’
Onno Dwars wil grenzen verleggen
Nadenken doet Dwars onder meer over toekomstbestendig bouwen. Hij wil de wereld groener, gezonder en gelukkiger maken door leefbare woonwijken te ontwerpen. Zoals Cartesius in Utrecht, waar in 2024 de eerste bewoners terechtkunnen. De wijk is duurzaam, fietsvriendelijk en autoluw, met onder meer een park en plek voor moestuinen.
‘We proberen bij elk nieuw project grenzen te verleggen’, aldus Dwars. Daarbij legt Ballast Nedam Development de lat hoog. In 2017 besloot het bedrijf als eerste om alleen nog maar woningen zonder gasaansluiting te bouwen.
In 2021 lanceerde het bedrijf een eigen besluit. Daarin staan doelen op het gebied van energie, gezondheid, (deel)mobiliteit, natuurinclusiviteit, klimaatadaptiviteit en circulariteit. ‘Dat is de ondergrens. We proberen die doelen te overtreffen door het elke keer beter doen.’
Hoe hebben jullie innovatie intern georganiseerd?
‘We hebben een apart team dat de kwaliteit van projecten toetst. Zij onderzoeken nu bijvoorbeeld hoe we voor al onze gebouwen een lagere MPG-norm (Milieuprestatie Gebouwen, red.) kunnen bereiken. Zo halen we bij alle projecten de lessons learned op en bundelen die. Maar het kan zijn dat als dit onderzoek is afgerond ze zich bezig gaan houden met een ander thema zoals natuurinclusief bouwen.’
Jullie hebben dus niet gespecialiseerde mensen op specifieke onderwerpen?
‘We werken niet met themawerkgroepen. Dan heb je mensen die zich alleen maar bezighouden met bijvoorbeeld energie. Die worden al snel een autoriteit en leggen dingen dwangmatig op aan anderen. Dat willen we niet.’
Wij leren op alle projecten tegelijk en ze worden integraal steeds beter
Wat is het voordeel van deze opzet?
‘Het is bedoeld om de snelheid erin te kunnen houden. We kunnen zo snel relevante data ophalen binnen het bedrijf en anticiperen op de laatste trends en ontwikkelingen.’
Hoe zorg je dat die kennis wordt gedeeld binnen het bedrijf?
‘Wij werken met fasebesluiten. Fase één is bijvoorbeeld het schetsontwerp. Daarbij is een groep van zo’n acht personen betrokken. Zij oogsten de kennis die is opgedaan in andere teams en proberen er saus van te maken, zodat iedereen het kan gebruiken in volgende projecten.’
‘Op deze manier is iedereen bezig met thema’s die wij belangrijk vinden. De leercurve is zes keer zo snel vergeleken met het inschakelen van aparte deskundigen. Wij leren op alle projecten tegelijk en ze worden integraal steeds beter.’
Kun je daar een concreet voorbeeld van noemen?
‘Wij hebben pilot gedraaid met de Vogelbescherming in de Eindhovense wijk Berkenbosch. Daar wilden we de omgeving vogelvriendelijk maken, met nestkasten en groene daken. Daarvan hebben we geleerd dat zoiets niet veel geld kost. Sterker nog: het heeft op sommige aspecten zelfs geld bespaard, omdat we bijvoorbeeld minder verharding hoefden toe te passen. Vervolgens hebben we die kennis uitgerold op alle projecten die in de verkoop gingen.’
Hoe komt de Vogelbescherming bij jullie terecht?
‘Ik denk dat wij openstaan voor dat soort organisaties. Wij werken ook samen met onder andere Jongeren Op Gezond Gewicht en Jantje Beton. Zulke organisaties zijn vaak gefocust op het maken van een goed beleidsdocument. Wij hebben niet zoveel met beleid. Wij vragen: wat kunnen we vandaag doen? Bij ons kunnen ze snel succes oogsten en worden woningen daadwerkelijk in verkoop gebracht. Wij zijn snel van idee tot aan uitvoering. Dat trekt die partijen aan om met ons samen te werken.’
We proberen grenzen te verleggen, maar er moet wel enige logica achter zitten
Valt een pilot ook weleens tegen?
‘Natuurlijk. In Delft hebben we bijvoorbeeld een groene gevel gemaakt met allemaal planten. Het was een dure exercitie. Als je alleen naar die ene woning kijkt, heeft het ons geld gekost. Maar we zijn blij met de lessen die we daaruit hebben geleerd. Namelijk dat dit niet de methode is om hele wijken groener te maken. We hebben onszelf misschien achteraf te hoge ambities opgelegd, maar weten nu beter hoe het wel kan.’
Hoe stel je dan realistische doelen vast?
‘We proberen grenzen te verleggen, maar er moet wel enige logica achter zitten. Neem Cartesius Utrecht. Toen wij in 2018 de gunning kregen, zaten we denk ik op 120 procent van ons mogelijke ambitieniveau. Nu zit datzelfde project op zo’n 90 procent. Als we het opnieuw konden doen, hadden we het nog verder gebracht.’
Dus bij een projectontwerp zetten jullie bewust hoger in dan op dat moment haalbaar is?
‘Ja, dat doen we eigenlijk bij al onze projecten. We hebben intelligente mensen in huis, dus wij kunnen moeilijke vraagstukken aan. En je moet jezelf blijven uitdagen. Bij innovatie is het belangrijk dat je je niet comfortabel voelt. Anders innoveer je niet en ben je gewoon de best practices uit het verleden aan het herhalen.’
Maar blijft innovatie in de bouw niet altijd een lastig verhaal? Een huis staat misschien wel honderd jaar. Wat je nu bouwt, is over tien jaar alweer achterhaald.
‘Ik zeg altijd: we proberen vandaag de dag zo min mogelijk slecht te bouwen. Uiteindelijk zullen we over tien jaar altijd zeggen: met de kennis van nu hadden we het toen nog beter kunnen doen. Maar we dagen onszelf wel uit een stap in de goede richting te maken. Niet door te kijken naar de wet- en regelgeving, maar naar wat de toekomst van ons verlangt.’
En wat verlangt de toekomst?
‘Ik hoop dat vanaf 2025 of 2030 de bouw klimaatpositief is. Dat we snel gebouwen maken waarin we gezonder en langer oud worden. En waarvan de milieu-impact kleiner dan nul is. Dan hebben we ook geen CO2-emissiehandel meer nodig en draaien we de klok als het ware terug. We kunnen weer toewerken naar een ijstijd. Ik ben hoopvol dat de natuur ons beloond als wij goed handelen en de mens er als winnaar uitkomt.’
Zijn jullie al bezig om die richting op te gaan?
‘Ja, bijvoorbeeld met het project Natuurhuis. Daarbij willen we een woning maken met bio-based materialen (natuurlijk en hergroeibaar, red.). Dat zal in het begin oncomfortabel zijn. We gaan ongetwijfeld materialen toepassen die achteraf niet geschikt blijken. Maar dan hebben we die ervaring in elk geval opgedaan. Door het op een behapbare schaal te doen, kunnen we de risico’s dragen. Van tien bio-based woningen gaan wij niet kapot.’
