Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Digitalisering? Dat betekent meer afleren dan aanleren

Digitalisering is vooral leren. En dan gaat het met name om oud gedrag áfleren, betoogt columnist Ronald Meijers.

‘Bestuurders moeten begrijpen hoe digitalisering hun businessmodel verandert of zelfs ondermijnt’, zei mijn collega Wassili Bertoen tijdens de opening van het duurzaamste kantoorgebouw ter wereld: The Edge aan de Zuidas.

Vervolgens bekogelden drie Amerikaanse sprekers de 250 aanwezige managers met de ene na de andere exponentiële trend: artificial intelligence (nog even en accountants zijn overbodig); predictive analytics (een astma-aanval voorkomen wordt bijvoorbeeld veel goedkoper dan het behandelen ervan), maar ook: cyberattacks – criminelen kunnen tegenwoordig met hun virussen banken binnen enkele uren 1,2 miljard euro lichter maken.

Aáárgh, Kodak

Voor wie denkt immuun te zijn voor dit technologisch geweld of overtuigd is de markt technologisch een stap voor te zijn, geldt vooral Kodak als afschrikwekkend voorbeeld. Kodak heeft digitale fotografie namelijk zelf uitgevonden en is er tóch aan ten onder gegaan. Omdat de niet zo digitale board liever winstgevende fotorolletjes bleef verkopen dan zichzelf opnieuw uit te vinden. De les: ‘Disrupt yourself or be disrupted’!

De LP is terug

Maar aan de andere kant: niet altijd loopt het zo’n vaart. De wet van Moore – die stelt dat het aantal transistors per microchip elke 2 jaar verdubbelt, terwijl de prijs daalt – verliest aan kracht: de prijs stijgt namelijk sinds enkele jaren. Ook is de LP bezig aan een comeback en de papieren krant nog steeds niet dood: nieuwe media vullen de oude blijkbaar aan. Verder zien we een herwaardering van ambachtelijkheid en een sterke behoefte aan sociale-media-vrije tijd (de ‘mindfulness’-trend). ‘Sociale media maken je ongelukkig, omdat je allemaal dingen leest die je niet wilt weten’, aldus mijn 20-jarige zoon.

Niet alles is exponential

De digital board van vandaag heeft dus te maken met tegenstrijdige inzichten en behoeften. Niet alle trends zijn ‘exponential’, regelgevers en aandeelhouders eisen voorspelbare resultaten, en medewerkers willen best flexibeler worden, maar niet hun inkomenszekerheid opgeven. Wat te doen?

Ronkende kreten

Digigoeroes verpakken hun advies doorgaans in ronkende kreten: leer sneller leren! Innovation ecosystem, exponential organisations, ambidextrous strategies, extreme agility. Organisaties moeten razendsnel kunnen inspelen op veranderingen. Want hoe sneller ze inzicht kunnen distilleren uit beschikbare data, hoe sneller ze antwoord kunnen geven op vaak nog niet eens geformuleerde vragen (denk aan de iPad: niemand wist dat we daaraan behoefte hadden en Steve Jobs geloofde niet in marktonderzoek), hoe groter de kans dat ze als winnaars uit de digitale revolutie tevoorschijn komen.

Leercycli

Eén punt: het zijn niet organisaties die leren, het zijn mensen. Maar hoe? Hier schiet een wat eigenaardig duo ons te hulp: kolonel John Boyd en psycholoog David Kolb. Beiden zijn beroemd door hun leercycli. Boyd toonde aan dat piloten die zijn OODA-loop het snelst doorliepen als winnaars uit luchtgevechten kwamen. Dus: Observe, Orient, Decide, Act! En volgens Kolb leren we pas echt als we zijn ERTE-cyclus volledig doorlopen: Ervaar Reflecteer Theoretiseer Experimenteer.

Leerling en leraar tegelijk

Een digitale board is daarmee leerling en leraar tegelijk. Niet alwetend, maar vragend. Niet reproducerend, maar experimenterend. Niet ‘in control’, maar ‘in awe’. Wassili: ‘En daarvoor moeten ze waarschijnlijk minstens zoveel afleren als aanleren.’

Foto boven via Flickr.com: De Atanasoff-Berry Computer (ABC), ontwikkeld in 1937, die 29 berekeningen tegelijkertijd kon uitvoeren.

Lees meer van Ronald Meijers

Lees meer over de digitale revolutie:

Deze column komt uit de meest recente printeditie van Management Team. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.