Menig boardroom is in vertwijfeling. Welke keuzes uit het verleden blijken verkeerd of achterhaald? Welke fouten hebben we gemaakt? Wat moeten we vooral niet meer doen? En wat vooral wel?
Nu de eerste rook is opgetrokken, kan de wedergeboorte beginnen. Dit zijn de kenmerken van het post-pandemische bedrijf:
#1. Denk en handel in scenario’s
Het bedrijf van morgen denkt en handelt in scenario’s. Elke goede schaker denkt in scenario’s, een aantal zetten vooruit. Hij kan niet voorspellen wat zijn tegenstander gaat doen, maar hij kan zich wel een beeld vormen welke opties hij heeft en daarop een strategie ontwikkelen. Scenarioplanning werkt precies zo. Elke verandering kan een grote weerslag hebben op je organisatie. Het is belangrijk die ontwikkelingen op de voet te volgen. Zo voorkom je dat je wordt overvallen. Via scenarioplanning breng je aannemelijke scenario’s in kaart en bekijk je vervolgens welke potentiële consequenties deze scenario’s hebben. Het is dus geen voorspelling, maar een verkenning van wat mogelijkerwijs in de toekomst gaat plaatsvinden.
#2. Investeer in robotisering en technologie
Een robot is niet gevoelig voor virussen, een goed gemaakte website handelt met hetzelfde gemak 10 en 10.000 bestellingen per dag af. En een slim geautomatiseerd warehouse doet die bestellingen ook nog op tijd op de post. Zelfs als het merendeel van je mensen thuis zit.
E-commerce vervangt snel de traditionele fysieke winkels – en de pandemie heeft die overgang versneld. Bedrijven die een sterke online aanwezigheid missen of helemaal niet innoveren, lopen achter. Het volume van e-commerce-bestellingen steeg de afgelopen maanden explosief, omdat consumenten meer tijd thuis en online hebben doorgebracht.
Digitalisering is de belangrijkste business-enabler van het moment. Het maakt je bedrijf productiever, efficiënter en flexibeler. Bedrijven zetten alles op alles om de zaken draaiende te houden. Juist nu moeten zij investeren in robots en technologie. Digitaliseer daarom je processen, klanten vragen er ook om, al was het alleen maar omdat ze het bij je concurrent wel hebben ervaren.
#3. Wees sociaal rechtvaardig
De nieuwe onderneming is sociaal rechtvaardig en kijkt verder dan aandeelhouderswaarde. Het heeft een focus op alle stakeholders en ziet in moeilijke tijden af van winstuitkering aan aandeelhouders (dividend) en betaalt netjes alle belastingen. Omdat het begrijpt dat het betalen van belasting via onderwijs, infrastructuur, zorg en cultuur bijdraagt aan een goed ondernemingsklimaat.
De omslag naar verantwoordelijkere, meer op alle verschillende stakeholders gerichte bedrijfsmodellen is al voor het uitbreken van de pandemie ingezet. En die trend zal volgens Paul Polman versnellen. ‘We zien nu veel bedrijven die het belang begrijpen van een goede verhouding met je werknemers, met je leveranciers, van inspelen op de behoeftes in de markt. Die niet alleen focussen op de aandeelhouders. Die bedrijven gaan beter uit de crisis komen. We gaan de goede kant op.’
#4. Word een managerial leader
Uit vijftienjarig onderzoek van het HPO Center blijkt dat de excellente manager (ook wel high-performance managerial leider genoemd) twee soorten gedrag vertoont: leiderschaps- en managerial gedrag. Het eerste gedrag toont aan dat ze begaan zijn met hun medewerkers, klanten en organisatie, dat ze geloven in een mooie toekomst voor hun organisatie. Met managerial gedrag proberen ze het gewenste resultaat op een gedisciplineerde manier te realiseren, en stimuleren ze hun medewerkers en zichzelf om buitengewone resultaten te behalen door op allerlei manieren samen te werken.
#5. Spreid de risico’s in de keten
Op dit moment lijdt bijna driekwart van de bedrijven aan verstoringen in de toeleveringsketen. Zodra de pandemie voorbij is, zullen bedrijven meer grip willen op de keten. De haperende levering van halffabricaten uit China lijkt aan te tonen dat bedrijven de productie van onderdelen in lagelonenlanden beter terug kunnen halen. Toch is dat niet helemaal de oplossing, betoogt Raoul Leering, hoofd internationaal handelsonderzoek bij ING. Wie alles in eigen land gaat doen, kan hetzelfde overkomen als China. Ook in China klapt de binnenlandse productie nu in elkaar omdat ze daar bijna alles in eigen land maken. Beter is dus met een geografisch breed gespreide groep van potentiële leveranciers te werken. Spreiding is de beste manier om er zeker van te zijn dat het productieproces kan doorgaan als er in een land problemen zijn.
#6. Produceer circulair of in ieder geval duurzaam
Een bedrijf dat nu nog steeds niet de noodzaak van ondernemen met oog voor mens, milieu en maatschappij ziet, gaat onherroepelijk ten onder, concludeerde het sterrenpanel van de Financial Times recentelijk. We moeten duurzaam produceren, streven naar circulariteit in de keten en ondertussen goed zijn voor alle stakeholders. Het is ESG wat de klok slaat: Environmental, Social en corporate Governance. ‘Wat we nu met zijn allen beginnen te beseffen is dat die E, S en G niet te compartimentaliseren zijn’, zegt bijvoorbeeld Paul Polman. ‘Mensen begrijpen nu ook dat gezondheidsrisico een systemisch risico is. Financiële markten zien dat, internaliseren het en beoordelen daar bedrijven op. Nu we gewend zijn om een waarde te hechten aan zulke risico’s, zal dat snel verspreiden naar andere gebieden dan gezondheid.’
#7. Focus op de gebruikerservaring
Kenmerkend voor succesvolle digitale startups is hun focus op het overtreffen van verwachtingen op het gebied van gebruikerservaring. Gebruikersgemak, logische transities en responsieve formaten staan daarbij voorop. Design van emoties gaat nog verder daarin door een bewustwording van de gewenste emotie die de dienstverlening wil opwekken. On-demand taxidiensten zijn enorm bezig met het ontwerpen voor vertrouwen, design for trust. Door via schermen aan te geven dat de taxi vlakbij is, een foto te laten zien van de chauffeur, aan te geven welke reviews ze hebben, en in de rekening ook de gereden route te presenteren creëren zij een gevoel van vertrouwen.
#8. Zorg voor voldoende buffers
We weten het nog uit de crisis van 2008. Als de omzet ineens halveert – of erger: minimaliseert – is het bijzonder prettig om een goede kaspositie te hebben. Cash biedt je een buffer voor continuïteit en het is een maatstaf voor winst. Veel directeuren en managers staren zich blind op omzet, marge of winst. Terwijl de jaarrekening positief is en producten of projecten met winst worden verkocht, komt de financiële stabiliteit en continuïteit van de organisatie toch in het gedrang. De reden? Niet de winst garandeert de continuïteit van de operatie, maar de cash.
#9. Ga fatsoenlijk met mensen om
In een crisis zijn ontslagen niet van de lucht. Soms zijn ze onvermijdelijk, soms overdreven. In het laatste geval schaden ze je reputatie en halen het moreel van de achterblijvers omlaag. Ook het fors korten op salaris en emolumenten draagt niet bij aan een bevlogen werknemerscorps. Terwijl keer op keer blijkt dat betrokken en bevlogen medewerkers een belangrijke factor zijn voor een goed presterende organisatie. Sterker: mensen zijn de belangrijkste assets die je hebt. Zonder hen is je bedrijf nauwelijks een bedrijf te noemen. Je mensen verzorgen de toegevoegde waarde en zijn het visitekaartje van je organisatie. Klanten doen immers zaken met jouw medewerkers en niet met jou, je logo of de merkbelofte.
Helaas hebben maar weinig organisaties echt bevlogen en betrokken medewerkers. Nog geen 40 procent doet zijn werk met bevlogenheid. En 60 procent voelt zich niet betrokken bij de organisatie waar hij werkt, zo blijkt uit onderzoek van Effectory.
#10. Doe aan Business Design
Business design opereert op het snijvlak van klant, technologie en business en is een combinatie van drie theorieën en methoden: design thinking, lean startup en customer experience. Waar innovatie tot voor kort meestal was gericht was op processen en technologieën, is innovatie tegenwoordig steeds meer klant- en businessmodel gericht. Bedrijven willen gave producten of diensten ontwikkelen, die constant testen en hebben daarbij een bijna extreme focus op de klant. Waar zitten de onvervulde behoeften van die klant? Welke waardeproposities horen daarbij? Welke kanalen zijn relevant? En gaan we voor een subscription-businessmodel of pay per use?
#11. Word geen corporate villain
Iedere crisis kent zijn corporate villains, weet Sprout. Om te voorkomen dat jij ook in zo’n lijst terecht komt, hierbij wat lessen die de foute bedrijven maar niet willen leren:
- Betaal je facturen op tijd, houd je betaaltermijnen op peil en laat leveranciers niet in de kou staan. Betaal hen ook wat je voor de crisis afsprak.
- Vertrouw je medewerkers, ook als ze thuis werken. Stuur op output, niet op aanwezigheid.
- Betaal je medewerkers als eerste, dat geldt ook voor vakantiegeld. Liever een tijdelijke schuld aan de belasting dan aan je medewerkers.
- Vraag alleen staatssteun aan als je het nodig hebt, wees geen Booking.com.
- Los je eigen problemen op, kom je verplichtingen na en chanteer niet de overheid door te dreigen met massa-ontslagen.
