NACO uit Den Haag maakte het masterplan voor een luchthaven bij São Paulo om de stroom voetbalsupporters te behappen.
Het is lang geleden dat het vertrouwen in het Nederlands elftal voor een wereldkampioenschap voetbal zo laag is geweest. In vergelijking met landen als Spanje, Brazilië, Argentinië en Duitsland lijkt het kwaliteitsverschil op voorhand gewoonweg te groot. Toch heeft Nederland, voordat er een bal is getrapt, al wel de zilvervloot binnengehaald vanuit Brazilië. In deze serie in aanloop naar het WK belichten we namelijk een aantal Nederlandse bedrijven die goede zaken in Zuid-Amerika hebben gedaan. Deze keer: NACO, dochter van Royal HaskoningDHV.
Verstandige meedenkers
En of ze verstand hebben van luchthavens. Netherlands Airport Consultants (NACO) werd in 1949 opgericht door niemand minder dan Albert Plesman, die 30 jaar eerder ook aan de basis stond van KLM. Plesman schatte in dat bij de ontwikkeling van Schiphol het niet alleen op de plannen van de gemeente Amsterdam mocht aankomen; daar moesten ook professionals over meedenken. Sinds die tijd heeft het advies- en ingenieursbureau meegewerkt aan 550 luchthavens wereldwijd, zoals het grootste vliegveld ter wereld in Beijing, heeft het inmiddels 8 internationale vestigingen, waar zo'n 250 medewerkers aan de slag zijn en draaiden ze in 2012 een omzet van 35 miljoen euro.
.jpg)
Focuslanden
Ben Hasselman werkt 34 jaar voor NACO, waar hij begon als architect, vervolgens masterplanner was en uiteindelijk in het management terecht kwam, tegenwoordig als directeur business development. 'Behalve wat kleine projecten in Nederland en natuurlijk Schiphol komen onze meeste opdrachten uit het buitenland. Mijn huidige rol is met name acquisitie, waarbij ik de eerste contacten leg en onze voorstellen verdedig. Ik heb een aantal focuslanden, waar ik contacten en klanten heb en probeer werk binnen te halen. Dat zijn landen als China, Rusland, India en sinds kort Brazilië. Dat golft een beetje heen en weer. Nu gebeurt er veel in Brazilië met evenementen als het WK en de Olympische Spelen over 2 jaar.'
Per opbod
Het is de eerste keer dat NACO activiteiten ontplooit in Brazilië. Een en ander begon te lopen in 2010, toen Hasselman namens Naco participeerde in een handelsmissie naar Brazilië. Even daarvoor had hij de Universiteit van Maastricht opdracht gegeven om de markt in kaart te brengen. Met dat rapport onder zijn arm zat hij aan tafel met het Braziliaanse ministerie van Transport, de centrale bank en een aantal aannemers. 'We gingen voor alles, dus je schiet met hagel', zegt Hasselman. 'Uiteindelijk kwamen we in contact met een aannemer, die naar Nederland kwam om zijn interesse kenbaar te maken, ook omdat we een lijntje hebben met Schiphol. In een consortium moet namelijk ook een partij zitten die de luchthaven runt. Schiphol had echter geen interesse, maar toen waren wij al aan boord. Wij hebben in dat traject die aannemer geholpen om zich voor te bereiden op de veiling, waar per opbod de luchthavens werden verkocht. Het ging om 2 vliegvelden in São Paolo en eentje in Brasilia.'
Arrogante aannemer
Dat het consortium waar NACO in participeerde uiteindelijk het hoogste bod uitbracht voor Viracopos in São Paolo, kwam als een verrassing. De verwachting was namelijk dat Odebrecht, een van de grootste bouwbedrijven van Zuid-Amerika, alledrie de luchthavens in de wacht zou slepen. Nadat de stofwolken waren opgetrokken, stond Odebrecht met lege handen. 'Als consortium leg je een bepaald bedrag neer, waarvoor je die luchthaven 30 jaar runt. Met alles wat op een luchthaven mogelijk is, moet je dat zien terug te verdienen: winkels, vastgoed, hotels, etc. Odebrecht had een vrij ingewikkeld consortium samengesteld, waardoor ze tijdens de veiling niet snel genoeg alle partijen konden raadplegen om ook hoger te bieden. Ze hadden zich in feite arrogant opgesteld en verwachtten niet anderen hoger zouden bieden.'
Masterplan
In totaal kon NACO 2 seconden verheugd zijn na het binnenhalen van de opdracht. Daarna was het bikkelen geblazen om als de wiederweerga een masterplan voor Viracopos te maken. 'Wat je tekent is een toekomstvisie van de luchthaven', zegt Hasselman. 'Viracopos heeft één start- en landingsbaan en een kleine terminal en wij hebben bepaald dat die luchthaven van 7 miljoen passagiers uit kan groeien tot ruim 70 miljoen passagiers en daarmee een van de grootste luchthavens van Zuid-Amerika zou kunnen worden. Op basis daarvan hebben we een plan getekend met 4 runways en deel je in waar faciliteiten als runways, terminals en hangars komen. De opzet was om voor de aftrap van het WK een nieuwe terminal te bouwen, zodat er 15 miljoen passagiers afgehandeld konden worden.'
Arbeidsethos
Zo'n masterplan wordt gefaseerd uitgevoerd. 'Wij schetsen het beeld hoe een luchthaven kan groeien. Dit is niet makkelijk, maar wel vrij ongevaarlijk. Je legt een visie neer, waarvan je de eerste fase bouwt. Op het moment dat er veranderingen zijn, kun je daar je visie op aanpassen, zonder dat het echt grote consequenties heeft.' De deadline voor de eerste fase wordt echter niet volledig gehaald, hoewel dat volgens Hasselman niets te maken heeft met de arbeidsethos in Brazilië. 'We zijn pas in 2011 begonnen met de bouw, dus met de tijd die beschikbaar was, hadden ze het zelfs in China niet gered. Waar je normaal 7 jaar over doet, hebben ze nu in 3 jaar gedaan. Een gedeelte is al wel af, dus er kunnen meer passagiers worden vervoerd. De volgende fase is een tweede runway. Laatst was er een vliegtuig door zijn landingsgestel gezakt op de runway, waardoor ze twee dagen niet konden vliegen. Dan is het wel handig als je een tweede runway hebt.'
Impulsief zakendoen
Volgens Hasselman verloopt het zakelijk contact in Brazilië vrij amicaal. 'Ik was daarvoor al gewaarschuwd, want in de eerste gesprekken denk je dat de klant je grootste vriend is en dat je de opdracht bij wijze van spreken al binnen hebt. Maar dat is gewoon de vriendelijkheid, want als je wat verder komt, zijn het gewoon onderhandelaars hoor. Een ander ding is dat het wat minder duidelijk is hoe bepaalde processen lopen. Brazilianen reageren heel erg impulsief. Op het moment dat er iemand langs komt met een aantrekkelijk idee, dan is men geneigd om ja te zeggen. Dat zie je in andere landen veel minder. Wanneer iemand bijvoorbeeld een hotel wil bouwen op andere plek dan in het plan staat, moeten wij de aannemer op het plan wijzen. Ik snap het wel, want bij zo'n aanbod, gaat bij hun de kassa rinkelen. Maar zo'n aannemer heeft weinig ervaring met luchthavens, dus moeten wij ze uitleggen dat het niet verstandig is om veel van het plan af te wijken. Dat vergt soms een hoop praten, hoewel het ook niet altijd een drama is. Wij streven altijd naar perfectie, maar een 7 in plaats van een 9 kan ook.'
.jpg)
Geen uitnodiging
Nu de eerste fase er bijna op zit, is er voor Hasselman weinig reden om regelmatig in het vliegtuig naar Brazilië te stappen. 'We hebben twee mensen gestationeerd in Brazilië, die de dagelijkse beslommeringen afhandelen. Een architect die de gebouwenkant in de gaten houdt en een civiel ingenieur, die de openbare kant zoals infrastructuur bewaakt. Als er echt lastige vragen zijn, worden die doorgespeeld naar Nederland.' Ook wanneer de bal rolt, is Hasselman niet in Brazilië. 'Ik ben wel een voetbalfan, maar om daar nu naar toe te gaan, nee, dat is te druk voor mij. We hebben ook geen uitnodiging gehad, ik denk dat je daarvoor stadions moet bouwen. Een uitnodiging voor de opening van de terminal zullen we vast en zeker krijgen, maar die zal waarschijnlijk na de finale zijn.'
Illustratie door vrijewind
