Gelijk loon is weer een onderwerp. Want vrouwen blijken nog altijd minder te krijgen voor hetzelfde werk. In Nederland is het verschil in beloning tussen mannen en vrouwen 7 procent, zo berekende het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in 2014. Maar wat is nu de oorzaak? Vaak gaat men ervan uit dat er sprake is van discriminatie, of dat vrouwen slechter onderhandelen dan mannen.
Nieuw onderzoek van economen van taxidienst Uber en wetenschappers van Stanford University werpt een nieuw licht op de loonkloof. Let wel, het gaat hier niet om data van het kantoorpersoneel – het bedrijf heeft op het kantoor immers nogal wat problemen met discriminatie en seksuele intimidatie – maar om gegevens van de chauffeurs die zich via het platform aanbieden. Die data bood de onderzoekers de unieke mogelijkheid om te kijken of er verschil bestond tussen mannen en vrouwen als er geen sprake kon zijn van discriminatie.
Computer bepaalt
Discriminatie is namelijk uitgesloten. De Uberchauffeur en de klant worden via de app aan elkaar gekoppeld, maar dat gebeurt ‘genderneutraal’. Bovendien is er geen sprake van een verschil tussen mannen en vrouwen wat betreft het aantal door klanten geweigerde ritjes. De prijs komt bij Uber tot stand door een algoritme. Die berekening is gebaseerd op de af te leggen afstand en op de vraag en het aanbod van chauffeurs.
De onderzoekers moesten eerst achterhalen óf er verschil bestond qua verdiensten tussen mannelijke en vrouwelijke chauffeurs. Daartoe onderzochten ze 740 miljoen Uberritjes door 1,8 miljoen chauffeurs in de Verenigde Staten en keken ze naar de gemiddelde uuropbrengst.
John List, hoogleraar economie in Chicago en hoofd van de afdeling Ubernomics bij Uber, verwachtte aanvankelijk dat vrouwen iets meer zouden verdienen dan mannen. ‘Ik ging ervan uit dat vrouwen licht in het voordeel waren. Ten eerste omdat ze minder uren maken en ze dus selectiever kunnen zijn in het uitkiezen van de (meest lucratieve red.) uren. En ten tweede, als er al sprake zou zijn van discriminatie, dan dacht ik dat het voordeel van vrouwen zijn’, zo vertelde List aan de Podcast Freakonomics in februari.
Lees ook: Stage kan loonkloof tussen startende vrouwelijke en mannelijke managers verkleinen
Mannen verdienen fors meer
Tot stomme verbazing van vrijwel alle onderzoekers bleek er echter een fors verschil te zijn. En niet in het voordeel van de vrouw, maar in dat van de man. Hoe kon dat?
Door steeds dieper in de data te duiken vonden de wetenschappers uiteindelijk toch een aantal verklaringen. Ongeveer 20 procent van het verschil kon worden verklaard door het feit dat mannen op andere plekken en op andere tijden rijden dan vrouwen. Mannen rijden vaker ‘s nachts en in andere buurten dan vrouwen.
30 procent van het verschil kon worden verklaard doordat mannen vaak langer via Uber werken dan vrouwen. En wie langer werkt, die heeft meer ervaring en weet dus beter de juiste plekken voor ritjes te vinden. Bovendien werken ze vaker. Beide factoren die zorgen voor een steilere leercurve.
De derde en belangrijkste reden voor het verschil was echter dat mannen iets sneller rijden dan vrouwen. Dat bleek 50 procent van het verschil in verdiensten te kunnen verklaren. Het was heel simpel. Wie sneller rijdt, die kan meer ritjes per uur maken.
Conclusie
Het onderzoek toont aan dat ook als er geen sprake kan zijn van discriminatie, er verschil kan blijven bestaan in de verdiensten van mannen en vrouwen. En dat die verschillen, als je maar over genoeg data beschikt, ook nog wel te verklaren zijn. Vrouwen maken andere keuzes. De keuze minder uren te werken, leidt ertoe dat ze minder ervaring opdoen dan hun mannelijke collega’s, daardoor minder snel leren en dus minder gaan verdienen. De keuze minder snel te rijden – bijvoorbeeld omwille van de veiligheid – leidt bij de chauffeurs ook tot minder inkomen.
Wat leert het Uberonderzoek ons over de loonkloof in de rest van de economie? Het verschil in inkomen tussen vrouwen en mannen wordt niet altijd veroorzaakt door discriminatie van de kant van de werkgever. Het komt door keuzes die voortkomen uit privésituatie van veel vrouwen. Een fors van het probleem van het verschil in inkomen zou dus wel eens thuis kunnen liggen.
