Wie op internet de canon van de Nederlandse geschiedenis erop naslaat, ziet in vijftig vensters waar Nederland groot (en klein) in is geweest.
Het luik van Spinoza (1632-1677) is mij het meeste lief omdat deze man het fundament heeft gelegd voor de grootheid van ons land nú: onze vrijheden. Niet het bruto nationaal product, niet het innovatieve vermogen en ook niet het geluk van het grootste aantal, maar de vrijheden van de burgers zijn het criterium om de grootheid van een land te meten.
Spinoza was een tweede generatie allochtoon uit Portugese ouders, lenzenslijper en een zeer gevreesd en radicale denker. De burgerlijke en religieuze autoriteiten waren niet altijd even blij met hem. Want hij hield grote pleidooien voor de vrijheid van meningsuiting en voor het recht dat iedereen moet kunnen geloven wat hij wil, mits hij de ander niet tot last is of iets oplegt.
Streng redenerend betoogde hij dat de democratie het beste is wat de mensheid kan overkomen en dat wetenschap het beste is om de samenleving op een hoger plan te brengen.Ja, we doen het in Nederland nog steeds goed als het gaat om burgerlijke vrijheden. Je hoeft hier nagenoeg niet bang te zijn voor een geheime politie, religieuze knokploegen of een opgehitste bevolking die ambassades in de fik steekt. In Nederland is men vrij de Koran te bestuderen. Hier mag Wilders zijn omstreden film maken. Je kunt er Deep throat bekijken of je heil zoeken bij veertig dagen zonder seks, in het zwembad plonzen in je boerkini of met een voorgeknoopte eierwarmer. En dat allemaal dankzij Spinoza.
Joep Schrijvers is auteur van ‘Hoe word ik een rat' en andere kritische boeken over management, mens en maatschappij.