Denk aan bedrijfsinformatie en je denkt aan spreadsheets, kpi’s en performanceschema’s. Best nuttig, maar ze vormen niet het hart van je organisatie. Dat zijn je waarden, en die breng je tot leven met verhalen.
De kern van je verhaal
Laatst had ik een mentorgesprek met een ondernemer. Goeie gast, prachtig bedrijf. Die man laat me een powerpoint zien, stampvol met figuren, bulletpoints, en vooral heel veel tekst. Er had veel tijd in gezeten, dat zag je zo.
Maar de vraag is of het de kern raakt. Of het niet beter is om gewoon één foto te tonen van een klant die belangrijk is voor het bedrijf. En dan gewoon uit je hoofd vertellen hoe die bij je is gekomen, en wat je voor hem betekend hebt. Want dáár gaat het om, dat is het hart van de zaak.
Wat wil de driehoek?
Waargebeurde verhalen zijn een enorm krachtig medium, de oervorm van persoonlijke communicatie, volgens hoogleraar storytelling José Sanders. Je boeit de luisteraar, waardoor die betrokken blijft. En dat maakt weer dat je je boodschap via het verhaal goed over het voetlicht kunt brengen.
Bovendien zijn wij mensen dol op verhalen. Al in de jaren veertig van de vorige eeuw deden Heider en Simmel een experiment. Ze lieten proefpersonen kijken naar een filmpje van driehoeken, een stip en een vierkant die over een vlak bewogen, met de vraag: wat zie je?
Vrijwel niemand beschreef precies wat hij zag (namelijk bewegende geometrische vormen), bijna iedereen maakte er een verhaal van. ‘Die driehoek wil weg, maar hij wordt tegengehouden door de rechthoek.’
Sneeuw en de stomerij
Als leider van een bedrijf gebruik ik verhalen om te inspireren, om uit te leggen hoe we geworden zijn wie we zijn, en om onze familiewaarden door te geven. Ik geef je een voorbeeld. Het verhaal van de vrouw die in de vijver viel.
We gaan terug naar ons vorige kantoorpand. Om dat gebouw ligt een vijver. Het heeft licht gevroren en daarna gesneeuwd. Dan arriveert er een dame die een cursus bij ons komt volgen. Ze stapt uit de auto, neemt de kortste route richting de voordeur, en loopt zó de vijver op. Of nou ja … in. Want zo hard had het ook weer niet gevroren. Mevrouw doorweekt.
Onze collega Wim van den Hengel ziet het gebeuren en snelt naar buiten (denk hier heroïsche filmmuziek onder). Wim neemt de mevrouw mee naar binnen en biedt haar aan te douchen in de kleedkamer bij onze fitnessruimte.
Mevrouw gaat onder de douche en Wim racet op zijn fiets naar huis om de hoek, om kleren van zijn vrouw uit de kast te halen. Als de dame uit de douche komt, heeft Wim al een droge set kleren voor haar klaargelegd. Haar eigen kleren brengt hij naar de stomerij. En aan het einde van de cursusdag liggen die weer spic en span voor haar klaar. Niemand in onze organisatie heeft ooit naar het bonnetje van de stomerij gevraagd.
Je voelt het gewoon
Dat is nou precies wat ik bedoel. Ik kan honderd keer tegen alle medewerkers zeggen: ‘Als er iets bijzonders gebeurt, doe dan wat goed is, maakt niet uit wat het kost. Dat is onze waarde.’ Maar pas als je zo’n verhaal hoort, begrijp je het ook écht. Je doorvoelt het. En dat heeft effect.
Anekdotes vertellen is dus wat we nog steeds en steeds meer doen. Of het nu in de raad van commissarissen is om een plan toe te lichten, of tijdens teamdagen met medewerkers. En we herhalen verhalen.
Vonden we eerst een beetje spannend: is dat niet saai? Maar lang niet iedereen werkt de 25 jaar die we die wij bestaan bij ons. Daarom hebben we sinds kort de Oudnieuwsshow in ons cultuurcafé. Zodat ook voor nieuwe medewerkers onze familiecultuur, principes en waarden gaan leven.
