Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Waarom je vaker ‘nee’ moet zeggen

Nee zeggen tegen een collega of leidinggevende vinden we nog altijd heel lastig. Met deze tips leer jij je grenzen beter aan te geven.

grenzen aangeven nee zeggen
One little green ball alone in wooden box, many pink balls outside the box on yellow surface, view from directly above Foto: Getty Images

Focusing is about saying no’, zei Steve Jobs op de Apple World Wide Developer’s Conference in 1997. Hij bedoelde hiermee dat je vaker nee moet zeggen als je echt iets voor elkaar wil krijgen. Op die manier kan je je focussen op de zaken die er werkelijk toe doen. Dat je mensen daarbij tegen je in het harnas jaagt, is dan jammer.

Toch is nee zeggen lang niet zo makkelijk als Jobs het hier doet lijken. In de praktijk ervaren veel mensen negatieve gevoelens als zij een ander iets weigeren. Zeker op de werkvloer kan het lastig zijn. Nee zeggen tegen je collega of een leidinggevende zou immers best weleens consequenties kunnen hebben. Althans, dat is wat men denkt.

Nee zeggen is moeilijker dan ja

Uit onderzoek is bovendien gebleken dat sociale normen een grote rol spelen. Daardoor is het veel moeilijker om ‘nee’ te zeggen tegen een bepaald verzoek dan ‘ja’. Om deze reden hoef je dus ook niet bang zijn om je leidinggevende om promotie of salarisverhoging te vragen. De kans dat hij of zij ‘ja’ zegt is vrij groot.

Zie je de tegenstrijdigheid? Hoewel we het fijn vinden om ‘ja’ te horen, voelt het vaak minder fijn om ‘ja’ te zeggen. Als je elke keer maar ‘ja’ zegt terwijl je veel liever ‘nee’ zegt, ga je keer op keer over je eigen grenzen heen. Uiteindelijk zullen ook anderen jouw grenzen niet meer respecteren. Je zegt immers altijd ja. ‘Ja, ik neem die klus wel even van je over’ of ‘Ja, ik doe wel mee aan dat nieuwe project.’

Lees ook: Waarom nee zeggen meer oplevert

Conflict vermijden

Carola van Dijk, ontwikkelings- en GZ-psycholoog en auteur van het boek Hoe word ik assertiever?, vertelt: ‘Als je bijna altijd op de automatische piloot ‘ja’ zegt, heb je wel een probleem denk ik.’

Volgens Van Dijk vinden mensen het vaak moeilijk vinden om ‘nee’ te zeggen omdat ze conflicten liever uit de weg gaan. Een conflict voelt namelijk ‘gevaarlijk’. Er kan strijd ontstaan en je zou weleens buitengesloten, afgewezen of ontslagen kunnen worden. ‘De angst hiervoor is iets biologisch’, legt Van Dijk uit. ‘Het is vanuit de evolutie ontstaan. Leven in een groep is in de natuur veel veiliger dan in je eentje.’

Leidinggevenden stellen het vaak wel op prijs als je duidelijk bent en zelfrespect toont

Maar de gevolgen van ‘nee’ zeggen vallen in de praktijk en het moderne leven meestal reuze mee, meent de psycholoog. ‘Mits je het op de goede manier doet. Dat wil zeggen: duidelijk, niet aanvallend en vanuit jezelf.’ Als een collega je vraagt er een klus bij te nemen, zeg je bijvoorbeeld: ‘Nee, ik kan deze klus er niet bij nemen, dan heb ik te veel op mijn bord en krijg ik de rest niet op tijd af.’

Van Dijk: ‘Anderen stellen het vaak op prijs als je duidelijk bent. En voor jezelf geeft het meer ontspanning en zelfvertrouwen als je je grenzen duidelijk aangeeft.’ Dit heeft uiteindelijk ook een positieve invloed op de relaties op de werkvloer. Je hoeft een ander dan ook niet kwalijk te nemen dat hij of zij te veel van je vraagt.

Lees ook: Jezelf zijn, maar met grenzen

Verschillen

Er is overigens wel verschil tussen ‘nee’ zeggen tegen een collega of tegen een leidinggevende. Van Dijk stelt dat het vaak makkelijker is om nee te zeggen tegen een collega dan tegen een leidinggevende omdat je bij een leidinggevende afhankelijker bent van diens oordeel over jou als het gaat om behoud van je baan of je salaris. ‘Overigens stellen ook leidinggevenden het vaak wel op prijs als je duidelijk bent en zelfrespect toont.’

Ook tussen mannen en vrouwen zijn er verschillen op dit gebied. Van oudsher is nee zeggen meestal moeilijker voor vrouwen dan voor mannen. ‘Dit heeft te maken met biologische en culturele verschillen. Vrouwen zijn eerder geneigd tot samenwerken en vaak banger om afgewezen te worden dan mannen’, aldus Van Dijk.

Leren om nee te zeggen

Maar hoe leren we nu vaker ‘nee’ te zeggen en onze grenzen beter te bewaken? ‘Lees mijn boek en volg een assertiviteitstraining’, adviseert Van Dijk. ‘Gesprekken met een coach of psycholoog kunnen ook goed helpen. Ga daarnaast heel regelmatig bij jezelf te rade hoe jij het vindt gaan op het werk, waar je blij mee bent en wat je anders zou willen.’

Lees ook: Je grenzen in de gaten houden: ‘Nee is ook een antwoord’

Wil je het gesprek aangaan met een collega of leidinggevende? Dan is een goede voorbereiding essentieel. Vraag jezelf daarbij af wat jouw behoeftes zijn ten aanzien van je werk als het gaat om taakinhoud, aantal werkuren en salaris. Bedenk van tevoren dus goed wat je met het gesprek wil bereiken.

Wekelijks de nieuwsbrief van Werk en Leven ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Behoefte aan waardering

Van Dijk vertelt tot slot dat het vaak voorkomt dat mensen in een negatieve spiraal belanden: ‘Vanuit hun achtergrond hebben ze misschien niet zo’n positief zelfbeeld meegekregen. Daardoor stellen ze te hoge eisen zichzelf en werken ze te hard om waardering van buitenaf te krijgen.’ Op die manier putten mensen zichzelf uit en dit kan leiden tot een nog negatiever zelfbeeld. ‘Vervolgens zetten ze nog een tandje extra bij om toch die waardering te “verdienen”, met een burn-out als gevolg’, waarschuwt Van Dijk.

Een belangrijke vraag is dan ook hoe jij – ook buiten het werk – goed voor jezelf kan zorgen. Ga voor jezelf na waar je echt plezier in hebt en van welke contacten en activiteiten je energie krijgt. ‘Plan in je agenda regelmatig avonden of dagdelen vrij en leg je telefoon dan een kamer verderop om werkelijk tot rust te kunnen komen’, raadt Van Dijk aan. ‘Als je goed voor jezelf zorgt, kun je uiteindelijk ook meer aan anderen geven. Vanuit overvloed, en niet vanuit een behoefte aan waardering.’