Geen producten in de winkelwagen.
Dat techniek de wereld ingrijpend verandert, is nogal een understatement. Klous geeft als voorbeeld de spoorwegen. Kocht je vroeger nog een kaartje, tegenwoordig gaat alles via de OV-chipkaart.
Toch blijft het niet bij veranderende producten en diensten, benadrukt Klous. Als voorbeeld geeft hij het fake news-debacle, waarbij Facebook onbedoeld de Amerikaanse verkiezingen beïnvloedde met door de Russen geplaatste nepberichten.
Kranten schrijven volgens Klous veel over technologische veranderingen, maar richten zich lang niet altijd op het geld dat achter deze bedrijven zit. Liever hebben zij het over de impact van technologische veranderingen. Bijvoorbeeld zelfrijdende auto’s die mensen aanrijden. Of Facebook dat met een algoritme analyseert wanneer tieners zich nutteloos voelen, om deze gegevens vervolgens aan bedrijven te verkopen. Het gevolg is dikwijls een negatief sentiment bij het publiek. Ethiek begint hierdoor een steeds grotere rol te spelen voor techbedrijven.
Veranderende ethiek
Onze perceptie van ethiek verandert bovendien in de loop der tijd. Zo wijst Klous op het systeem van onze gezondheidszorg. Lang was volgens Klous de enige logische vorm dat iedereen eraan meedoet en zodoende hetzelfde betaalt. Zou je ziek worden, dan kun je er de rekeningen van betalen. Klinkt als solidariteit, maar volgens Klous heeft het daar weinig mee te maken: je weet simpelweg of en wanneer je zelf ziek wordt, dus deel je dat risico graag.
Klous omschrijft het systeem daarom eerder als het delen van risico’s. “Tegenwoordig gaat het heel anders. Je kunt gemakkelijker op individueel niveau berekenen wat de kans is dat iemand ziek wordt. Bij mij is dat misschien twee keer zo groot als bij een jonger iemand. Wil je dan nog steeds hetzelfde inleggen, terwijl ik twee keer zoveel eruit haal?”
Meer privacy
Meer tech betekent ook meer mogelijkheden om data van burgers te verzamelen. De roep om privacy wordt hierdoor ook steeds groter. Voor de overheid is er volgens Klous daarom een flink dilemma: willen we meer privacy, of meer veiligheid? Enkel veiligheid leidt tot nul privacy en alleen maar privacy leidt tot “iedere dag bommen”, aldus Klous. Het draait erom waar je zit op de schaal, maar Klous stelt dat we ook systemen kunnen creëren die zowel privacy als veiligheid bevorderen. Dit zou zelfs in “99 procent van de gevallen” al zo zijn meent Klous, zonder daarbij dieper op de materie in te gaan.
Meer tech betekent ook een toename van de dominantie van grote techplatforms, zegt Klous. Hij wijst op Facebook, dat de markt naar zich toetrekt en concurrenten laat verzuipen. Facebook vergelijkt hij met de verkeerslichten in het verkeer. Dit platform bepaalt wie door kan rijden en wie niet.
Dat het ook anders kan, bewijst Tesla, dat voorvechter is in de open-source-beweging. Door ideeën weg te geven aan anderen, verandert Tesla volgens Klous de metafoor voor het ecosysteem van een stoplicht naar een rotonde, waarbij iedereen direct kan doorrijden. Die kant moeten we op, volgens Klous. Hij stelt bovendien een voorvechter te zijn van toezicht van een derde partij op algoritmes van bedrijven en organisaties, zodat er meer publiek vertrouwen ontstaat.
