Geen producten in de winkelwagen.
Maar liefst tientallen bedrijven zouden kort na een kapitaalinjectie van een crowdfundplatform failliet zijn gegaan, blijkt vandaag uit onderzoek van platform voor onderzoeksjournalistiek Investico, Trouw en De Groene Amsterdammer.
Van Oneplanetcrowd, Symbid en Geldvoorelkaar.nl en tot Collin Crowdfund en het Britse Funding Circle (foto boven): er is al jaren sprake van een groei aan commerciële crowdfundplatforms, die actief zijn in Nederland. De groei aan crowdfunders wordt gevoed door de terugtrekkende houding in mkb-financieringen die banken na de kredietcrisis van 2008 moeten aannemen. Door minder risicokapitaal te verstrekken, kunnen ze hun kapitaalbuffers verhogen.
Hoge risico’s
Het probleem, zo signaleren de onderzoekers, is dat banken gereguleerd waren, terwijl crowdfunders nauwelijks onder AFM-toezicht staan. Toezichthouders zien crowdfunders als waardevolle banenmotors, en lijken in mindere mate stil te staan bij de soms absurd hoge risico’s voor ondernemers.
Die risico’s zitten hem volgens de onderzoekers vooral in de hoge rentes, die sommige platforms hanteren. Platforms zoals Funding Circle vragen dikwijls rentes van 15 tot 20 procent over het geleende bedrag. Over een lening van 50.000 euro over 4 jaar bij Funding Circle betaalt een ondernemer soms wel 43.000 euro aan rente en toeslagen – bijna het volledige, geleende bedrag.
Opeens hogere rente
Zelfs al is het bedrag aan rente aanvankelijk laag, dan kan het alsnog omhoog gaan. De journalisten spreken een ondernemer die aanvankelijk 3,78 procent rente zou betalen bij Funding Circle, hetgeen keurig per brief was aangegeven. Even later bleek dat het toch om 14,99 procent rente ging. De maximale rente voor consumentenleningen is – ter vergelijking – 14 procent.
Er zou daarnaast te weinig toezicht zijn op de deugdelijkheid van het plan van de ondernemers. Een autobedrijf dat geld zoekt om nieuwe benzine te kunnen kopen en een tweedehands auto te kunnen maken? Geen probleem. Een bedrijf dat geld zoekt om andere leningen mee af te betalen? Geen probleem. Zelfs niet als het – zo rapporteren de onderzoekers – gaat om de aflossing van een eerdere Funding Circle-lening.
De Autoriteit Financiële Markten beaamt dat er meer regels nodig zijn misstanden te voorkomen. Tegelijkertijd is het niet zo platforms de vrije hand hebben, reageert een AFM-woordvoerder in de Telegraaf. “We hebben gekozen om ze met een ontheffing toe te laten op de markt. Dan moeten ze nog wel aan enkele eisen voldoen.” Bestuurders van de platforms worden gecontroleerd en er zijn eisen aan goed bestuur en aan de organisatie. Ook moeten de partijen ieder halfjaar informatie aan de toezichthouder aanleveren.
Businessmodel
Het businessmodel van veel crowdfunders zit hem in de fee, die ze vragen aan ondernemers. Daarom is het voor hen financieel zinvol om zoveel mogelijk ondernemers aan te trekken, stellen de onderzoekers. Gaat het echter fout, dan staat de ondernemer dikwijls zélf garant met diens privébezittingen. Zelfs familieleden staan geregeld garant.
Tuurlijk, er zijn genoeg gevallen bekend van crowdfunding waarbij het wél goed ging. Dit onderzoek onderstreept echter haarfijn dat je als ondernemer waakzaam moet zijn als je bij commerciële crowdfundingplatforms aanklopt. Ondernemers der Lage Landen, lees daarom allemaal even dit zeer aan te prijzen, diepgravende artikel van De Groene Amsterdammer.
Update 7 juni, 13:05 uur: In een reactie benadrukt Funding Circle dat het rekenvoorbeeld uit het onderzoek van Investico niet klopt, “omdat er wordt uitgegaan van een doorlopend krediet”. Ondernemers betalen bij Funding Circle al vanaf het begin een deel van de aflossing, waardoor het bedrag uit het rekenvoorbeeld uit zou komen op 23.000 euro. Het gemiddelde rentepercentage bij Funding Circle ligt op 11 procent, zegt een woordvoerder.
