Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Wat is er nodig voor goed leiderschap?

Leiderschap is enorm veranderlijk. Leiderschapstrends volgen elkaar snel op. Maar wat is er nu werkelijk nodig als het op goed leiderschap aankomt?

goed leiderschap

Goed leiderschap is de afgelopen decennia flink veranderd. Omdat kennis dankzij technologische ontwikkelingen voor iedereen beschikbaar is, is het kennisniveau van de gemiddelde medewerker omhoog gegaan. Hierdoor zijn zij minder afhankelijk van de baas. Ook wordt er steeds vaker gewerkt met zelfsturende teams, zonder dat iemand instructies van bovenaf geeft.

Gabriël Anthonio, bijzonder hoogleraar Sociologie van Leiderschap, Organisatie en Duurzaamheid aan de Rijksuniversiteit Groningen, ziet bovendien dat de klassieke piramideorganisatie niet meer bestaat. Die leiderschapselementen die vroeger aan de top lagen, liggen nu over de hele organisatie heen. Leiderschap is niet meer iets voor alleen een bestuurder, maar ook voor de politieagent, leerkracht, verpleegkundige en de techneut.

Invloed uitoefenen

‘Leiderschap gaat over invloed uitoefenen’, legt Anthonio uit. Op jezelf, je naasten en de wereld om je heen. In de basis begint persoonlijk leiderschap bij jezelf. Als ’s ochtends de wekker afgaat, sta je dan meteen op of blijf je nog tien minuten liggen? De keuzes die jij ’s ochtends maakt zijn leidend voor die dag. Sta dus stil bij hoe je leiding aan jezelf geeft. En het gaat nog dieper: persoonlijk leiderschap gaat over persoonlijke kernwaarden. Waarom doe je wat je doet? Geeft dit je energie? Kun je anderen hiermee inspireren?

Invloed: je naasten

Persoonlijk leiderschap gaat dus ook over invloed uitoefenen op je naasten, zoals je collega’s. Wens je iemand wel of geen ‘goedemorgen’ als je op het werk komt?

Invloed: je omgeving

Tot slot heb je met persoonlijk leiderschap invloed op de wereld om je heen: welk beeld heeft je omgeving van jou? Is dat het beeld waar jij zelf achterstaat? Dit gaat over de verhalen die je vertelt en in je gedrag laat zien, oftewel storytelling. Anthonio merkt dat we daar in Nederland niet aan gewend zijn. ‘Leiders worden afgerekend op cijfers en resultaten. Maar het is juist belangrijk om verder te kijken, je kwetsbaar op te stellen en jouw persoonlijke verhaal te verbinden aan de visie en de resultaten van de organisatie.’

Ontwikkelingen in leiderschap

Er zijn dan ook twee belangrijke ontwikkelingen gaande op het gebied van leiderschap. Aan de ene kant zijn mensen binnen organisaties enorm op zoek. Dat is volgens Anthonio positief: er is een behoefte aan het ontwikkelen van persoonlijk leiderschap. Tegelijkertijd is er een andere groep die daar lijnrecht tegenover staat: waarom moeten we ‘op zoek’ naar leiderschap? Deze groep heeft het gevoel dat ze zichzelf moeten beschermen en zich achter een muur moeten verstoppen. Op de werkvloer uit zich dat in organisaties die zich afsluiten en die niet meer openstaan voor samenwerkingen.

Zo wordt er een angstcultuur gecreëerd, waarbij leiders vasthouden aan een machtspositie. Werknemers zijn bang om doelen niet te halen, om fouten te maken of zelfs bang om hun baan te verliezen. Het gevolg hiervan is dat je je als leider niet meer kwetsbaar opstelt. Maar als jij je als niet kwetsbaar opstelt, zullen jouw werknemers dat ook nooit doen. Hierdoor kom je nooit in verbinding met de ander.

Trends in leiderschap

Daarom moeten we volgens Anthonio leiderschap introduceren dat losstaat van alle vluchtige ‘modetrends’, zoals lean, agile of scrum. ‘Wat je ziet is dat deze concepten na vijf tot tien jaar uitgewerkt zijn. Op zich kun je deze concepten prima gebruiken, maar pas op dat het geen doel op zich wordt’, waarschuwt hij. Anthonio ziet leidinggeven dan ook niet zozeer als een klus of een bepaalde vaardigheid, maar een kunst waar je je in kunt ontwikkelen en je jezelf in kunt verfijnen en verbeteren. Hoe meer je je daarin ontwikkelt, hoe duurzamer jouw leiderschap wordt.

Goed leiderschap

We moeten dus op zoek naar een duurzame vorm van leiderschap, waarbij de machtspositie niet langer het uitgangspunt is. Hierbij kunnen wij volgens Anthonio niet per se iets leren van leiderschap in andere landen, maar wel van bepaalde personen: Martin Luther King, Nelson Mandela, Moeder Teresa.

Zij oefenden een machtsvrije vorm van communiceren en inspireren uit, waarbij hun leiderschap een voortdurende uitnodiging was. Machthebbers stelden zij juist ter discussie. Hun gedachtegoed leeft tot op de dag van vandaag nog door: dat is duurzaam en dus goed leiderschap.

Duurzaam verschil maken

Managementboeken waarin je in drie of vijf stappen succesvol leiderschap kunt uitoefenen, werken daarom volgens Anthonio niet. ‘Ik geloof veel meer in de persoonlijke vorming van mensen die steeds meer leiderschap gaan tonen en zelf de verantwoordelijkheid nemen. Investeren in je eigen leiderschapsontwikkeling en die van de ander, dat is duurzaam.’

Zoals Aristoteles, Griekse filosoof die in het oude Griekenland leefde van 384 tot 322 voor Christus, reeds stelde is de grote vraag naar het goede leven het goede doen in de samenleving. Dat begint bij de investering in de eigen persoonlijke vorming en een groep mensen die elkaar hierin willen steunen. Als je dit volgens Anthonio doordenkt, wordt een organisatie een leer- en groeigemeenschap die zichzelf steeds verder ontwikkelt. In alle lagen samen leidinggeven is het nieuwe leiderschap van organisaties dat duurzaam het verschil zal maken.

Wekelijks de nieuwsbrief van Management & Leiderschap ontvangen?



Door je in te schrijven ga je akkoord met de algemene en privacyvoorwaarden.

Meer weten? Gabriël Anthonio zal tijdens de tweedaagse masterclass ‘The fine art of leadership‘ uitleggen waarom leiderschap niet meer is dan invloed uitoefenen en hoe je dat succesvol doet. Anthonio neemt je mee langs verschillende werkvormen om je kennis en vaardigheden op het gebied van (duurzaam) leiderschap te vergroten.

Meld je aan