Geen producten in de winkelwagen.
Integriteit wordt vaak verward met consistentie, trouw en authenticiteit. Maar het enige wat telt is: eerlijkheid.
Leiderschap valt of staat met de integriteit van de leider, zo blijkt uit een groeiende stapel onderzoek. Zo werd in het Globe-project aan mensen over de hele wereld gevraagd welke eigenschappen ze belangrijk vinden in hun leiders. Integriteit kwam hier naar voren als topprioriteit.
Drie definities
Als wij met managers praten over integriteit, komen wij hiervan grofweg drie definities tegen. De eerste is ‘consistentie’: consequent en voorspelbaar zijn in wat je zegt en doet, vastheid in koers. De tweede is ‘authenticiteit’: jezelf zijn, je niet anders voordoen dan je bent. Iedereen weet daardoor wie je bent en wat ze aan je hebben. De derde is ‘trouw’, wat gaat over de mate waarin je handelt naar je waarden. Zo kun je zeggen dat je initiatief belangrijk vindt, maar waardeer je het ook echt als een ondergeschikte initiatief toont? Trouw zijn aan je waarden kun je ook zien als een combinatie van de eerste twee. Mensen kunnen je dan vertrouwen op je woorden. Om met Rita Verdonk te spreken: ik zeg wat ik doe en doe wat ik zeg.
Onzin
Ben je authentiek, trouw aan je waarden en consistent in je keuzes, dan ben je dus integer. Althans, dat is het idee bij veel mensen. Maar dat idee is onzin. Consistentie, authenticiteit en trouw kunnen een belangrijke rol spelen in leiderschap, maar over integriteit hoeven ze niets te zeggen.
Op de savanne
Waar gaat integriteit dan wel over? Over eerlijkheid. Onze verre voorouders op de Afrikaanse savannes wisten te overleven door nauw samen te werken en de opbrengst van de jacht te delen. Eerlijkheid is cruciaal in deze context: je moet weten dat de ander geen vlees achterhoudt of je wil bestelen. Integriteit gaat dus in de basis over of iemand een betrouwbare partner is in een samenwerkingsrelatie. Zal hij altijd proberen ook recht te doen aan jouw belang en jullie relatie? Of maakt hij misbruik van een situatie en behartigt hij zijn eigen belang ten koste van anderen? Dit soort vragen gebruiken psychologen in onderzoek naar integriteit. Het is ook integriteit in deze zin dat leiderschap voorspelt.
Psychopaten
Het verbaast ons dan ook hoe de meeste managers integriteit zien. Waarom? Omdat je ook best consistent, authentiek en trouw kunt zijn zonder eerlijk te zijn. Wetenschappers schatten in dat 1 op de 100 mensen geclassificeerd kan worden als psychopaat, iemand die anderen doelbewust schade toebrengt in zijn eigen belang (of soms zelfs gewoon voor de lol). Dit zijn niet allemaal seriemoordenaars, maar ook gewoon collega’s op uw werk. Ongeveer 1 op de 10 mensen is zelfs een milde psychopaat, dus ook in uw team zal er wel eentje zitten. Deze mensen kunnen heel consistent zijn in hun oneerlijkheid, en daarin ook heel authentiek zijn. En ze kunnen uiteraard ook heel trouw zijn aan hun waarden, zoals ‘domineren’ en ‘controle’. Dat alles maakt ze echter nog niet integer.
Kwestie van karakter
Eerlijkheid, wat dus wel integer maakt, is niet alleen een kwestie van karakter, maar evengoed van omstandigheden. In bepaalde omstandigheden zijn mensen voorspelbaar minder eerlijk, bijvoorbeeld als ze weten dat niemand kijkt of als ze te maken hebben met mensen die ze niet kennen en toch nooit meer zullen zien.
Koud egoïsme
De vraag is natuurlijk: waarom zijn authenticiteit, consistentie en ‘trouw’ zo’n populaire definities voor integriteit? In het slechtste geval: omdat ze een mooi verhaal bieden waarmee de (milde) psychopaat zijn koude egoïsme kan verbloemen. ‘Ik ben mijzelf, volg mijn waarden en doe wat ik zeg. Hoeveel meer integer kan ik zijn?’ In het beste geval zijn zulke definities gewoon prettiger voor je ego. Je zegt niet graag van jezelf dat eerlijkheid een van je verbeterpunten is. Dat je werkt aan je consistentie, authenticiteit en trouw klinkt dan een stuk beter. Het helpt je alleen niet om meer integer te worden.
Verleiding van oneerlijkheid
Leiders hebben in de regel een machtspositie, waardoor ze hun eigen belang voorrang kunnen geven. Voor hen is er altijd de verleiding van oneerlijkheid. Een grote hoeveelheid onderzoek laat dan ook zien dat méér macht mínder integer maakt. Als je de baas bent, is het bijvoorbeeld makkelijk met twee maten meten als het gaat over je aan afspraken houden (een van de belangrijkste klachten over leidinggevenden).
De gulden regel
Integriteit is dan ook iets waar je als leider continu op moet letten en aan zult moeten werken. De leidraad hierbij is gelukkig eenvoudig: behandel anderen zoals je wilt dat zij jou behandelen. Trouw zijn aan deze gulden regel en consistent zijn in het toepassen ervan, dát is de sleutel tot integriteit. En dus ook tot echt leiderschap.
De Natuurlijk Leider Live
Mark van Vugt horen spreken over de Natuurlijke Leider? Op 18 februari geeft hij een gratis flitscollege voor volwassenen in de serie 'Kruisbestuiving' van Naturalis After Dark in De Club in Leiden. Meer weten? Kijk hier.
Dit verhaal komt uit de huidige printeditie van Management Team. Ben je nog geen abonnee? Vraag de huidige editie dan aan als gratis proefnummer.
Foto boven via Flickr.com
