Winkelmand

Geen producten in de winkelwagen.

Stad wordt cruciaal voor innovatie

Verliest Nederland de kennis en de succesvolle bedrijven die het nu heeft en wordt het achterland voor een nabijgelegen metropool of woont u straks in een speciale Talent Town?


Het Centraal Planbureau (CPB) schetst vier toekomst scenario's voor Nederland in 2040. De stad wordt cruciaal voor innovatie.

Hoe zitten wij en onze (kinds)kinderen er tegen 2040 bij? Hoe verdienen we ons geld? Leven we als primitieve wilden in een postapocalyptische woestenij, of vinden we ons terug in één van de scenario’s die de onderzoekers van het CPB schetsen?

Hoe onzeker de toekomst ook is, het CPB levert één zekerheid. Steden worden belangrijker. Steden zijn de knooppunten waar mensen elkaar ontmoeten en waar innovatie kan plaatsvinden. Zonder steden geen vooruitgang. Maar de ene stad is de andere niet. Vergelijk het florerende Boston, waar MIT het powerhouse van de kenniseconomie is maar eens met Detroit. Eens het epicentrum van de Amerikaanse auto-industrie, maar nu samen met die industrie radeloos in verval. Een stad wordt gevormd door de productie en de mensen die er werken. Dus hoe zien die steden er in 2040 uit?

Vier scenario’s

Het CPB schetst de vier scenario’s voor het Nederland van 2040 in een lijvig rapport. De onderzoekers proberen orde te brengen in de grabbelton van de megatrends die de wereld om ons heen scheppen. Niet alleen is de nog steeds verder oprukkende ICT een bepalende factor, maar ook de voortschrijdende globalisering moet een plek krijgen in de modellen. Net als de nog-niet-doorgebroken-doorbraaktechnologiën als de nano- en biotechnologie.  Het CPB komt tot twee basisonzekerheden: waar vindt de productie plaats (lokaal of wereldwijd) en de omvang van de steden (groter of juist kleiner). In een matrix worden dat vier basisscenario’s.

Talent Towns

In een wereld waar de Talent Towns domineren leven we in steden van 100 tot 200.000 inwoners. Steden en hun inwoners zijn gespecialiseerd. Specialisten zoeken elkaar op, want uit de interactie komt de innovatie. Nederlandse steden worden centra van gespecialiseerde zakelijke dienstverlening op gebieden als financieel advies, ontwerp en publiciteit. De inkomensongelijkheid wordt groter, toppresteerders verdienen veel en aan de onderkant van de markt is er een constante druk op de lonen. De Talent Towns zijn dynamisch, maar kwetsbaar. Als er ergens een stad opstaat die de specialisatie beter beheerst, kan zo’n stad razendsnel aftakelen. Het demasqué van Detroit is het voorbeeld van een stad die het aflegt als er betere concurrenten op staan.

Cosmopolitan Centres

In dit scenario worden de steden groot. Om mee te tellen wonen er minimaal twee tot acht miljoen mensen. Genoeg ruimte en massa voor gespecialiseerde bedrijven, die hun halffabrikaten van over de gehele wereld betrekken. De stad huisvest een cluster van verbonden activiteiten. Voor de ene stad kan dat biotechnologisch onderzoek zijn, een andere kan een logistiek centrum zijn. Nederlandse CC-steden kunnen zich specialiseren in het huisvesten van internatioanle hoofdkantoren, waterbeheer  en –techniek, medische techniek of inderdaad de logistieke dienstverlening. Het inkomensverschil tussen de stad en het achterland wordt groot, en steden kunnen de strijd als centrum voor het cluster verliezen.

Egalitarian Ecologies

Deze stad van de toekomst kenmerkt zich door variatie en spreiding. De steden zijn middelgroot (100 tot 500.000 inwoners). Werknemers zijn generalisten. Bedrijven verspreiden zich over de ruimte en profiteren weinig van elkaars nabijheid. De technologische vooruitgang is minder groot dan in de eerste twee scenario’s. De inkomensgroei is gematigd en ook de inkomensverschillen zijn relatief gering. Dit scenario past bij het billijke karakter van de Nederlandse samenleving. Het grote risico in dit scenario is stagnatie van de ontwikkeling.

Metropolitan Markets

In dit scenario gaat het om megasteden die de dienst uitmaken. Meer dan tien miljoen inwoners in een agglomeratie. De economische activiteit concentreert zich in dichtbevolkte gebieden waar de schaalvoordelen maximaal zijn. Het is een doomscenario voor het achterland en de kleine steden. Die worden leeggezogen. In dit scenario winnen maar een paar steden en the winner takes it all. In dit scenario komen de bio- en nanotechnologie tot volle wasdom. Hun complexiteit gedijt het best bij een overschot aan mensen. De inkomensongelijkheid wordt groot, zowel tussen metropool en achterland als tussen de specialisten en het verzameld arbeidersvolk.

Voor Nederland is er nog een probleem. Waarschijnlijk zijn we te klein om überhaupt een metropool van deze omvang van de grond te krijgen. Nederland verliest de kennis en de succesvolle bedrijven die het nu heeft en wordt achterland voor een nabijgelegen metropool.

Kiest u maar.

Lees meer over Innovatie in het "De innovatiemotor". Ook interessant het Seminar: Speedmanagement (02-11-2010)