De kranten staan er vol mee en de LinkedIn-posts met tips en trucs vliegen je om de oren. AI is niet meer weg te denken uit zakelijk Nederland. De snelle ontwikkelingen zoals het videomodel Sora van OpenAI, de miljardeninvesteringen in AI-startups en de berichtgeving rondom baanverlies doen soms onze oren duizelen.

Het is niet gek dat veel leidinggevende door de digitale bomen het bos niet meer zien. Want een technologie die zóveel kan, waar moet je in vredesnaam beginnen?

AI persoonlijk inzetten

De vraag ‘we willen iets met AI maar wat’ speelt in veel vergaderkamers. Het is daarom belangrijk om met je collega’s met een aantal vragen en uitgangspunten te beginnen. Allereerst: AI is geen magische toverdoos, het is een krachtige technologie maar geen magic bullet.

Om impact te maken zul je tijd en moeite moeten investeren. Het is in dat kader veel meer een leiderschapsvraagstuk dan een technisch probleem. Ben jij in staat om de mogelijkheden (en beperkingen) te begrijpen en die te koppelen aan de meest prangende vraagstukken in de organisatie?

Daarnaast is er de tijdlijn waarop je impact wil maken met de technologie. Je kunt het inzetten voor jezelf, waarbij je bestaande AI-tools inzet als persoonlijke productiviteitsraket om allerlei vervelende corveeklusjes die je tegenkomt in je werk te automatiseren of te ondersteunen. Een goed vertrekpunt, omdat je zelf veel invloed hebt. Jij bepaalt wat je vervelend ervaart en zoekt daarbij de juiste tools uit om dit op te lossen.

Bovendien is het heel persoonlijk: wat jij vervelend ervaart, kan voor een collega weer heel ontspannend zijn of voor veel voldoening geven. Wees wel waakzaam dat je goed oplet met welke partij je zakendoet en of de ontwikkelaars veilig en verantwoord met je data omgaan.

Teams en bedrijf productiever maken

De tweede stap is de vraag: wat doen de verschillende teams in de organisatie? Wat is het takenpakket en welke doelstellingen willen ze realiseren? Hoe kan (generatieve) AI helpen om die taken slimmer en efficiënter te doen? Enerzijds zodat je meer gedaan krijgt in minder tijd, anderzijds zodat je het schaarse talent dat er is echt in hun kracht zet.

Onderzoek van onder meer MIT laat zien dat AI op deze manier niet alleen zorgt voor een ongekende productiviteitsgroei (tot 37 procent), maar dat het tevens zorgt voor meer werkplezier, omdat tijdrovende processen worden overgenomen.

Paradoxaal genoeg zorgt AI ervoor dat organisaties uiteindelijk meer menselijk worden. Het administratieve en procesmatige werk wordt meer en meer gedaan door machines, waardoor wij meer tijd over houden voor collega’s en klanten.

Tot slot is er het vraagstuk hoe AI voor de gehele organisatie kan worden ingezet om op termijn concurrerend te blijven. Een strategisch vraagstuk. Je moet hierbij gaan nadenken over de markt en klantverwachting en hoe die op termijn zal veranderen door de komst van nieuwe technologie. Je zult je moeten verplaatsen naar het jaar 2030-2035 en je voorstellen wat dan je toegevoegde waarde is en welke stappen je morgen kunt nemen om daar te komen.

Kloof tussen adoptie en executie

Hoewel er veel enthousiasme is bij leiders om de mogelijkheden van AI te omarmen, laat onderzoek van onder meer de Boston Consulting Group zien dat er een groot gat zit tussen idee en executie. Hoewel 89 procent van de bedrijven met AI aan de slag wil en 68 procent dat ook daadwerkelijk doet, behaalt slechts 16 procent het verwachte resultaat en/of heeft uiteindelijk profijt van de investering.

Dit heeft verschillende oorzaken. Enerzijds is het een stuk verwachtingsmanagement: door onvoldoende begrip over de mogelijkheden en de beperkingen van de technologie speelt er in de bestuurslagen vaak een druk op de IT-afdeling om snel projecten uit de grond te stampen. Diverse bedrijven gingen hier flink mee onderuit.

Door te snel generatieve taalmodellen te integreren in hun dienstverlening besloot bijvoorbeeld de chatbot van pakketvervoerder DPD aan klanten te vertellen dat DPD de allerslechtste bezorgdienst ter wereld was. En vliegmaatschappij Air Canada moest in de buidel tasten, omdat de chatbot zo vrijgevig was dat het allerlei bepalingen voor terugbetalingsregelingen verzon. AI is weliswaar primair een leiderschapsvraagstuk, maar je wilt wel technische expertise in huis halen.

Anderzijds is er te weinig oog voor training en opleiding. Veel medewerkers worden in het diepe gegooid of krijgen ineens te horen dat ze hun werkwijze moeten aanpassen. Hier speelt het traditionele spel van verandermanagement een belangrijke rol. Mensen willen en kunnen wel veranderen, maar hebben van nature een enorme aversie om verandering opgedragen te krijgen, omdat dit tegen het gevoel van autonomie ingaat.

Ook hierbij is het belangrijk om oog te hebben voor de menselijke kant van organisaties en met elkaar de technologie lerenderwijs te omarmen, in plaats van verandering klakkeloos over de schutting te gooien.

Kansen van AI benutten

Het is echt tijd om als zakelijk Nederland stappen te gaan zetten. Afgelopen maand liet onderzoek van Google zien dat het Nederlandse bedrijfsleven achterloopt bij de adoptie. De kansen, zo becijferden de onderzoekers, zijn evident. Als we AI goed integreren kunnen we de komende jaren tot 9 procent groei zien in ons bruto binnenlands product. En dat is nodig om de ziekenhuizen, musea en onderwijsinstellingen te blijven betalen.

Doen we dit niet, dan doen de omringende landen dat wel en zal het nog moeilijker zijn het schaarse talent te vinden en te behouden.

Impact maken met AI is geen hogere wiskunde, maar vraagt bovenal tijd, aandacht, kapitaal en liefde. De mogelijkheden zijn weliswaar onbegrensd, maar het is aan jou of je hier effectief in meegaat of de boot laat varen.

Dit artikel is geschreven door

Remy Gieling

Remy Gieling is dagvoorzitter, spreker over AI en podcast-host.