Geen producten in de winkelwagen.
Wie ook de nieuwe premier wordt, de Britten moeten zich opmaken voor een nieuwe stijl van leiderschap. En dat zal wennen zijn. Angst voor besluiteloosheid regeert in een tijd die meer dan ooit schreeuwt om daadkracht en politieke autoriteit.
Geen enkele partij heeft bij de verkiezingen in Groot Brittannië de absolute meerderheid behaald in het Lagerhuis. De Conservatieven van David Cameron zijn de winnaars. De macht van de Labourpartij – met de huidige premier Gordon Brown – is daarmee na dertien jaar gebroken. De Liberaal Democraten van halve Nederlander Nick Clegg stunten niet, zoals vooraf in de peilingen regelmatig het geval leek. Ze verliezen zelfs zetels, verrassend genoeg.
Dat blijkt vrijdag uit de voorlopige verkiezingsuitslag. Zoals verwacht dus een aardige opschudding van het Britse politieke landschap. Het vooraf door de gevestigde orde gevreesde 'hung parliament' lijkt daarmee bewaarheid te worden.
Zo’n regering, waarin geen van de partijen de meerderheid heeft, kenden de Britten voor het laatst echt in 1974 en kortstondig in 1997. De afgelopen decennia bestuurde een leider het land met op de achtergrond de steun van de meerderheid van het parlement: de eigen partij. Nu die meerderheid er niet is, zal de nieuwe Britse regeringsleider met een nieuwe stijl aan de slag moeten.
- Volg de laatste ontwikkelingen rond de verkiezingsuitslag via het live blog van de Britse krant the Guardian
Nieuwe stijl niet populair
Een minderheidskabinet aansturen vergt meer kwaliteiten en subtielere vaardigheden dan de krachtige leiderschapsstijl die decennialang de boventoon voerde in het Verenigd Koninkrijk. En daar zijn de Britten niet aan gewend.
De laatste die een poging deed was John Major, van 1990 tot 1997 premier met de Conservatieven. In 1992 won Major de verkiezingen met een nipte meerderheid van 21 zetels. In de praktijk betekende dit dat hij in die tijd al zo’n beetje regeerde als in een minderheidskabinet. Dit speelde vooral bij de Europese kwesties. Vier jaar later verloor Major de meerderheid geheel, maar bleef hij aan de macht door tactische allianties en compromissen te sluiten met kleinere partijen.
De Britten waren een dergelijke aanpak echter niet gewend en Major werd met zijn subtielere leiderschapsstijl het onderwerp van spot. Korte tijd later, in 1997 werd hij bij de verkiezingen verpletterd door het Labour van Tony Blair, die tien jaar aan de macht zou blijven.
Krachtige frontman blijft nodig
Een krachtig leider. Dat is wat de kiezers wilden en dat willen ze nog steeds. Het huidige economische tij, met de zware hervormingen die het land voor de boeg heeft, vergen ook een besluitvaardige bestuurder. Politieke autoriteit en daadkracht zijn meer nodig dan ooit. Krachtig optreden is gewenst, maar met de jongste verkiezingsuitslag wordt het tijd dat de Britten hun visie op krachtig leiderschap bijstellen.
Leiderschapslessen:
De meeste Britse politici zijn groot geworden met de simpelere en ruwere vaardigheden die passen bij een meerderheidsregering. Nu het politieke landschap compleet verandert, doemen nieuwe valkuilen op.
-
Voortgaan op de oude weg, waarbij nog wel eens autoritair als een olifant door de porseleinkast werd gestampt is niet langer handig. Een meerderheidspositie is verleden tijd en de scherven kunnen daardoor blijvend tot last zijn. De andere partijen zijn in de toekomst mogelijke nodig als bondgenoten. Een ‘minderheidsbestuurder’ die aan de slag gaat alsof hij de meerderheid heeft kan leiden tot instabiliteit, partijdigheid en een voortdurende strijd. Mislukken van samenwerking en zelfs een val van het kabinet zijn daarmee waarschijnlijk.
-
Individuele vaardigheden zijn daarom van groot belang. De genoemde subtiliteit, maar ook de vaardigheid om tot consensus te kunnen komen moeten meer dan voorheen worden toegepast.
-
De grootste partij loopt het risico regelmatig een parlementaire nederlaag te lijden. Het is van belang dat dit door het publiek niet zo wordt opgevat. Dit kan namelijk een gebrek aan vertrouwen veroorzaken of zelfs een vertrouwensbreuk. Om dit te voorkomen moeten media en publiek hier per situatie op worden voorbereid. Goede externe communicatie is van groter belang dan ooit.
- Bestuurders lopen in een overlegcultuur eerder het risico van koers te worden geblazen. Om dit te voorkomen is het noodzaak dat de Britten een heldere strategie uitzetten en goed vasthouden aan lange termijndoelen.
Onrust
Ervaringsdeskundige John Major ziet het ‘hung parliament’ als een groot gevaar voor de Britten. Hij vreest voor veel geruzie, het continu maken en weer verbreken van afspraken, eindeloze compromissen en vertraging van belangrijke besluiten. ‘Dat is geen manier om een land te besturen’, stelt de voormalige premier.
Volgens Major zal een minderheidskabinet leiden tot een instabiele situatie in het Verenigd Koninkrijk. ‘De financiële markten zullen onrustig worden en er kunnen serieuze problemen ontstaan voor het pond en de rente’, zei hij daags voor de verkiezingen.
Dat het vooruitzicht van een minderheidskabinet de Britten verontrust, was vrijdagochtend meteen af te lezen aan de koers van de pond, die viel tot het laagste niveau in ruim een jaar, op 1,463 dollar en 1,157 euro.
Lees ook het boek ‘Leiding geven zonder bevelen’ of volg de training ‘Succesvolle leiders’.
