Geen producten in de winkelwagen.
Gebiedsgebonden werken heeft als voordeel dat mensen één aanspreekpunt hebben. Het geeft verschillende instanties een gezicht. Podiumauteur P.P.J. Doodkorte signaleert een gevaarlijke opsplitsing van organisaties die hierin juist zo goed bezig waren.
Buurtzorg Nederland is een snelgroeiende netwerkorganisatie van zelfsturende Buurtzorgteams bestaande uit (wijk)verpleegkundigen en wijkziekenverzorgenden. Op dit moment zijn er 360 teams. Deze teams leveren wijkverpleging in een buurt van circa 10.000 inwoners. Er wordt nauw samengewerkt met huisartsen, ziekenhuizen, vrijwilligers, fysio- en ergotherapeuten etc. De werkwijze is erop gericht cliënten en hun mantelzorgers te ondersteunen in hun zelfstandigheid en zelfredzaamheid. Buurtzorg Nederland kenmerkt zich door het ontbreken van managementfuncties en hiërarchie. Door de inzet van gebruiksvriendelijke ict wordt de administratie tot een minimum beperkt.
De besturingsfilosofie van Buurtzorg Nederland wordt onder meer gekenmerkt door:
- in alles de menselijke maat en primaire oriëntatie op de klantvraag;
- medewerkers stellen hun vak ten dienste van de klant en hun vak is ondergeschikt aan de dienstverlening aan de klant;
- integrale verantwoordelijkheid voor zorg, geld en medewerkers zo laag mogelijk in de organisatie;
- van onderaf bouwen. Het wijkniveau staat centraal, daar ligt de kern. De ondersteuning staat ten dienste van de wijkteams;
- leren en ontwikkelen zijn een speerpunt in keuzes. Bijscholing, training en begeleiding zijn belangrijk voor het aanleren van vaardigheden en om te kunnen blijven groeien;
- synergie is erg belangrijk. Door van elkaar te leren en elkaar te inspireren komt de meerwaarde van Buurtzorg Nederland goed tot zijn recht.
Gebiedsgebonden werken
Buurtzorg Nederland werkt met wijk- en buurtteams. Op die manier zijn ze voor elke individuele klant vertrouwd dicht bij huis. Binnen duidelijke kaders staat de professionele verantwoordelijkheid van iedere medewerker centraal. Het professionele werken neemt daarbij niet de professie als uitgangspunt, maar uitsluitend de behoefte en het welbevinden van de klant. Dit brengt onder andere een cultuur waarin eigen verantwoordelijkheid, zorg, aandacht en het echt aanspreken van elkaar serieuze uitgangspunten en praktijk zijn. Kansen, mogelijkheden en bevoegdheden worden zo optimaal benut.
Het gebiedsgebonden werken – binnen bijvoorbeeld de politieorganisatie al langer een leidend principe – kenmerkt zich door de toegevoegde waarde van continue aanwezigheid in de frontlinie van de samenleving met mensen met naam en gezicht. Zij komen vanuit hun professionele achtergrond tot een beoordeling van de situatie en bepalen in beginsel zelf welke van de beschikbare handelingsalternatieven in een gegeven situatie het meest geëigend is (discretion). Daarbij past de metafoor van je beste vriend die kent en gekend wordt, die relatief weinig formele bevoegdheden gebruikt. Het kunnen variëren in handelingsrepertoire (vriendelijk als het kan, streng als het moet) weegt daarbij zwaar.
Buurtzorg Jong
Er zijn voor burgers – oud en jong – nog altijd meerdere toegangspoorten en schakels tussen disciplines die het voor de burger ingewikkeld maken. Voor een belangrijk deel heeft dat te maken met de historisch gegroeide wettelijke stelsels van bevoegdheden en verantwoordelijkheden (zo onderscheiden we onder meer een zorg-, onderwijs- en veiligheidsdomein) en daarnaast met een opdeling van het zorgveld in talloze specialisaties. Om de verschillende wettelijke bevoegdheden te bundelen en het specialistische aanbod aaneen te smeden is creativiteit in de uitvoering en de aansturing noodzakelijk.
Het gebiedsgebonden werken, zoals binnen de wijkverpleging door Buurtzorg Nederland geïntroduceerd vormt daarvoor een mooi vertrekpunt en heeft terecht al de nodige waardering – in de vorm van publicaties, artikelen en ‘awards’ – ontvangen. En juist daarom werd ik de afgelopen week onaangenaam getroffen door het bericht dat Buurtzorg Nederland is uitgebreid met Buurtzorg Jong. Dit zusje van Buurtzorg Nederland richt zich speciaal op gezinnen die hulp nodig hebben of ondersteuning kunnen gebruiken. Snel en praktisch, met één vertrouwde begeleider voor gezinnen die problemen ervaren bij het opgroeien en opvoeden van kinderen tussen de 0-23 jaar.
Buurtzorg Nederland beoogt het tegengaan van de versnippering van cliënt en contacten. Of, zoals zijzelf beweert: “De oplossingen die door diverse organisaties worden geboden leiden tot versnippering.” Buurtzorg Nederland zegt combinaties in functies te bevorderen. Omdat dit de kwaliteit van de ondersteuning ten goede komt, het werkplezier vergroot en bijdraagt bij aan een effectieve organisatie van de zorg.
Juist daarom verbaast en verontrust het geboortebericht van Buurtzorg Jong. Want waar Buurtzorg Nederland oorspronkelijk het welkome begin van een antwoord op de versnipperde aanpak van ondersteuning en zorg voor burgers leek te zijn, zien wij nu dat de Buurtzorg Nederland traditioneel institutioneel gedrag gaat vertonen. Kennelijk omdat daar – als gevolg van de decentralisatie c.q. transformatie – geld te halen valt.
Is het wachten nu op Buurtzorg Veiligheid? Of Buurtzorg Crisishulp. En hebben wij dan over een paar jaar nog altijd (of weer) die verfoeide versnippering (terug)? Ik hoop van niet. Ook een sterk concept als dat van Buurtzorg Nederland kan kennelijk in zichzelf opgesloten raken. Het wordt tijd dat Buurtzorg Nederland zowel zijn cliënten als zijn werkconcept gaat delen met anderen.
Uit de abstractie en anonimiteit
Gebiedgericht werken vraagt op wijk-, buurt-, kern- of dorpsniveau om de vorming van een uit professionals van meerdere organisaties en domeinen samengesteld multidisciplinair team van jeugd- en gezinswerkers. Dat team bestaat uit voor ouders en kinderen herkenbare mensen. Mensen met een naam en een gezicht. Dit haalt de ondersteuning uit de abstractie van anonieme organisaties. Daarmee wordt niet alleen de herkenbaarheid groter, maar het verlaagt ook de drempel voor benadering. En tegelijkertijd vergroot het de aanspreekbaarheid.
Een gebiedsgebonden en –werkend team is vervolgens integraal verantwoordelijk en aanspreekbaar op alle vragen rond opgroeien en meedoen in het afgesproken werkgebied. En daarbij past geen domeindenken en horen geen schotten. Ook niet bij Buurtzorg Nederland.
Eerdere bijdragen:
-
Geef vertrouwen terug aan professionals
- 7 vaakgemaakte argumentatieve fouten
- Beperking van veerkracht ondermijnt kracht werknemers
-
Protocol boven gezond verstand
- Verbeter de performance vanuit de kracht van mensen
Over de auteur:
Dit Podiumartikel is geschreven door Peter Paul Doodkorte, partner van BMC.
Over het podium:
Ook uw visie geven op ontwikkelingen binnen uw vakgebied? Plaats een artikel op MT Podium. Log in op mt.nl/profiel en voeg onder 'activiteiten' uw artikel toe. Interessante bijdragen worden meegenomen in de nieuwsbrief en op home geplaatst. MT Magazine publiceert bovendien periodiek 'Het beste van MT Podium'.
